سەرانی شیعە چیان لە كورد دەوێت؟

دەركەوت شیعە ناتوانن ئیدارەی عیراق بدەن ، ئاوەزی شیعەی عیراق بۆ حوكمڕانی ئاوەزێكی زۆر دواكەوتوانەی رقئەستورانەیە ، ئەوان بە گیانی تۆڵە كردنەوەو دەستبەسەرداگرتن دەیانەوێت حوكمی سونەو كورد بكەن ، لە گەڵ ئەوەشدا لە ناوخۆیاندا ناكۆك و ناتەباو دژن ، شیعەكانی عیراق بەتایبەت لایەنە سیاسیە جیاجیاكان دان بە یەكتردا نانێن ، لێ‌ لە گەڵ ئەوەشدا بۆ كەوی كرنی پێكهاتەكانی تری عیراق بیركردنەوەو ئامانج و هەنگاویان یەكە ، دوای نزیكەی 18 ساڵ لە حوكمڕانی شیعە لە بەغدا ،هیچ ئومێدێكی روون لە ئاسۆی ئەم وڵاتەدا دیار نیە ، هەوڵدانی بەردەوامی شیعە بۆ كەوی كردن و خۆ بە دەستەوە دانی ئەوانی تر ، بواری دەستوەردانی دەرەكی لە عیراقدا زۆر زیادكردووە، لە كاتێكا لایەنە جیاجیاكانی شیعە خۆیان بەشی هەرە زۆریان لە ژێر پەرچەمی كۆماری ئیسلامی ئێراندان ، یان ئێران خاوەندارێتیان دەكات ، هەر ئەوەشە وای كردووە كە شیعە خۆیشیان نەتوانن فۆڕمێك بدۆزنەوە بۆ پێكەوە بوون .

ئێران گەمەیەكی گەرە بە شیعەی عیراق بە ڕێوە دەبات ، تا ئەو رادەیەی توانیویەتی بەوان گەمارۆیەكی ناجۆری سونەو كوردی عیراقی بدات ، ئەوە جگە لەوەی ئێران و شیعەی ئێران لەم بارو دۆخەی ئێستای حوكمڕانی شیعە لە بەغدا دەسكەوتی گەرەیان بووە ، چ لەسەردان و زیارەتی شوێنە پیرۆزەكان و چ لەو ئاسانكاریەی بۆیان دەكرێت لە مانەوەو یەردانیان بۆ ئێرە ، چ جای دەسكەوتی سیاسی و سەربازی ، هاواری شیعە بۆ دورخستنەوەی دەستی وڵاتانی دەرەوە لە عیراق ، بە تایبەت دەستی توركیاو ئەمەریكاو ئەوانی تر ، لەوێدا خاڵی دەبێتەوە كە خۆی هۆكاری گەورەی هێنانی دەستی دەرەكیە بۆ عیراق ، لە راستیدا ئەگەر شیعە خۆخاوەن و لە لایەكی دیكەشەوە تەبابوونایە لە گەڵ كوردو عەرەبی سونە ، ئێستا زۆر بوێرانەو دەنگدلێرانە تر دەیانتوانی داوای چوونەدەرەوەی توركیاو هێزگەلی دیكە بكەن ، بەڵام وانەبوون .

هاتنی جۆ بایدن بۆ سەر كورسی حوكم لە ئەمەریكا زەمینەی ئەوەی رەخساندووە، جارێكی تر كوردو سونە جیاواز تر لە شیعە بیر لە خۆیان بكەنەوە ، بایدن لە 1988ەوە وەك دۆستی كورد دەردەكەوێت ، كاتی كیمیابارانی هەڵەبجەو ئەنفال ، ئەو دەم داوای لە بوشی باوك كرد سزای سەدام بدات ، لەو رۆژگارەشەوەلە نزیكەوە تاڵەبانی و بارزانی دەناسێ‌ ، هەڵبەت ناسینی ئەوان بە بەرتاقای ئەوە گرنگ نیە كە بایدن وەك كێشەیەكی نەتەوەیی و گەورە سەیری كێشەی كورد لە ناوچەكە دەكات ، ئەمە بۆ كوردی باكورو رۆژهەڵات و رۆژئاواش وەسایە ، سەرانی شیعەی عیراق درك بەوە دەكەن هاتنی بایدن رەنگە شێوازی گەمەكە بگۆڕێت ، بۆیە ئەوانیش كەوتونەتە خۆیان و لە رێگەی ناردنی حەشدی شەعبیەوە بۆ سنورەكانی كوردستان و ناوچە دابڕێناوەكان و بۆ ناوچە سونیەكان دەیانەوێت فشارەكانیان بۆ سەر كوردو سونە زیاتر بكەن بۆ ملدان و كەوی بوون .

لە بارو دۆخی بەم جۆرەدا تەنها یەك رێگە لەبەردەم كوردایە ئەویش ئەوەیە كە لە چوار چێوەی كۆنگرەی نەتەوەیدا یان لە چوار چێوەی پێكەوە بوونێكی راستیدا پڕۆژەو بەرنامەی خۆ بەڕێوەبەری و خۆ رزگاریان هەبێت ، بە مەرجێك نەچنە هیچ شەڕێكی راستەوخۆوە لە گەڵ شیعەو تورك و ئێران و ئەوانی تردا ، ئەگەر ئەم هەنگاوە بە سەركەوتوویی تێپەڕێت ، ئەوا ئەو بڕیاری شەڕەی كە شیعەو ئێران و توركیاو سوریابە چاودێری ڕووسیا دژی كورد داویانە شكستدەهێنێت ، گەر نا خۆمان بە شێك دەبین لە شكستی خۆمان .

كێشە ئەوەیە شیعەی عیراق پەندیان لەو هەموو زەبرو زەنگ و چەوسانەوەیە وەرنەگرتووە كە بە درێژای دیرۆك دەرهەقیان كراوەو هەمان ئەو سیاسەتە بەرانبەر ئەوانی تر بە كار دێنن ، ئەمەش پێچەوانەی پێكەوە ژیانی ئاشتیانەو پێكەوە هەڵكردنی پێكهاتەكانە لە عیراق.

لەتیف فاتیح فەرەج