دووبارەبوونەوەی سیناریۆ هاوشێوەكەی عێراق لەسوریا

پۆڵەتیك پرێس: لاڤە واحید
هێشتا عێراقییەكان ساڵانی نەوەدەكانیان لەبیرنەكردووە، ئەو ساڵە سەختانەی تێیدا سزای ئابووری بەسەر سیستمی سەدام حسێن سەرۆكی پێشووتری عێراقدا سەپینرا و دواتر چەندین لێكەوتی نەرێنی لێكەوتەوە، لەوانەش برسێتی و مردنی منداڵ و كەمی خۆراك و دەرمان.

ئەمڕۆ هەمان وێنە لە سوریا و لەژێر سایەی سیستمی بەشار ئەسەد سەرۆكی وڵاتەكە دووبارە دەبێتەوە، كە بە توندی دەستی بە كورسی و دەسەڵاتەكەیەوە گرتووە، سەرباری ئەو شەڕە ناوخۆیەی ماوەی نۆ ساڵە لەسوریا بەردەوامی هەیە.

لە راپۆرتێكی رۆژنامەی ئەلعەرەبدا هاتووە، سورییەكان لە ریزی نانەواخانەكاندا لە چاوەڕوانی ناندا دەوەستن و چەندین سەعات لە سەرەی بەنزیندا بەسەردەبەن، خەڵكی سوریا ناڕەزایەتی خۆیان لە دژی قەیرانی نان و دەرمان و بەنزین دەردەبڕن، لەوبارەیەوە، بەرنامەی خۆراكی جیهانی دەڵێت: نزیكەی ٩،٣ ملیۆن سوری بەدەست نەبوونی ئاسایشی خۆراكەوە دەناڵێنن.

ئەنشال فوهرای نوسەر لە نوسینێكیدا بۆ گۆڤاری فۆراین پۆڵیسی ئەمریكا بەراورد لەنێوان دۆخی عێراق لە سەردەمی سەدام حسێن و دۆخی سوریا لەژێر دەسەڵاتی بەشار ئەسەددا دەكات، كە خۆی و هاوپەیمانانی ماوەی نۆ ساڵە لەڕێی بۆردومانی كوێرانەوە بەشێكی گەورەی ژێرخانی ئابووری وڵاتەكەیان وێران كردووە، ئەوەش كاریگەری نەرێنی كردەسەر بەرهەمهێنانی خۆراك و وزە و بەرهەمەكانی دیكە.

لە سوریا زیاتر لە ٪٨٠ی دانیشتووان لەژێر هێڵی هەژاریدا دەژین

فوهرا دەڵێت: لە سوریا زیاتر لە ٪٨٠ی دانیشتووان لەژێر هێڵی هەژاریدا دەژین، ئەوەش بووەتەهۆی زیادبوونی تاوان و بڵاوبوونەوەی كۆمەڵە قاچاخچییەكان كە قاچاخچێتی بە چەك و ماددەی هۆشبەرەوە دەكەن، هاوكات، رێژەی رفاندن بەرامبەر بڕە پارەی دیاریكراو زیادیكردووە.

ئاماژە بەوەش دەكات، دڵەڕاوكێی ئەوە هەیە سزا سەختەكانی سەر سوریا، وڵاتەكە بەرەو ئەو دۆخە ببات كە بەر لە دوو دەیە عێراقی تێدا بوو، بەجۆرێك لە عێراقدا نیو ملیۆن منداڵ لە سایەی سزاكانی ئەمریكاوە گیانیان لەدەستدا، ئەوەبوو ئەنجامی ئەو سزایانە لە كۆتاییدا سەدام حسێنی نەڕوخاند بەڵكو لە ساڵی ٢٠٠٣دا و دوای چەندین زیانی گیانی و ئابووری كە بەر عێراق كەوت، كۆتایی بە دەسەڵاتی سەدام هێنرا.

لە هەر شوێنێكیت لەوێ بمێنەرەوە، لێرە بەشی پێویست خۆراك نییە
ئەمە دروشمی ناو سورییەكان بوو وەك وەڵامێك بۆ ئەیمەنی گەنج كە تەمەنی سی ساڵ دەبوو لە سەرەتای دەستپێكردنی قەیرانی سوریا لە ساڵی ٢٠١١ لە دیمەشقەوە بەرەو بەیروت هەڵهات، بەڵام كاتێك دۆخی ئابوری لوبنان بەرەو خراپی چوو، بیری لەوە كردەوە بەرەو وڵاتەكەی بگەڕێتەوە.

دۆخی ئەیمەن، رادەی سەختی ژیانی لەو ناوچانە دەردەخست كە لەژێر دەسەڵاتی سیستمی سوریادا بوون، لەگەڵ ئەو كارەساتەی لە ئەنجامی جەنگە وێرانكەرەكەی ساڵانی رابردوو رووبەڕووی ئابووری ئەو وڵاتە بووەوە.

سزاكانی ئەمریكا بۆسەر سوریا، راستە بۆسەر سیستمی وڵاتەكەیە بەڵام زۆر بە خراپی كاریگەری لەسەر ژیانی سورییەكان داناوە

لەلایەكی دیكەوە بنی سیلەر سەرۆكی بەشی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقا لە دامەزراوەی هێنریش پوڵ رایگەیاند، سزاكانی ئەمریكا بۆسەر سوریا، راستە بۆسەر سیستمی وڵاتەكەیە بەڵام زۆر بە خراپی كاریگەری لەسەر ژیانی سورییەكان داناوە.

لەلایەكی دیكەوە، دیبلۆماتكاران پێیانوایە، ئەو سزایانە ناتوانێت چاكسازی لە دیكتاتۆردا بكات بەڵكو تەنیا زیان بە گەلی سوری دەگەیەنێت و دەترسن گەلی سوریا هاوشێوەی گەلی عێراق بەتەنیا خۆی بەرپرسیارێتی ئەو سزایانە بگرێتە ئەستۆ چونكە وەك دەبینن نە ئەسەد نە لایەنگرانی لە دۆخی برسێتیدا ناژین.

سزاكانی نەوت و گاز و بانكەكانی سوریا زیاتر لە سیستمی بەشار ئەسەد زیان بە هاوڵاتیانی مەدەنی دەگەیەنێت

ئەوەش لەكاتێكدایە، یاخیبووانی دەسەڵاتی بەشار ئەسەد دەڵێن: سزاكانی نەوت و گاز و بانكەكانی سوریا زیاتر لە سیستمی بەشار ئەسەد زیان بە هاوڵاتیانی مەدەنی دەگەیەنێت، ئەو سزایانە بوونەتەهۆی زیادبوونی تێچووی شتومەك و گرانبوونی بەرهەمەكان.

ئەنشال فۆهرای نوسەر پرسیاری ئەوە دەكات، جۆ بایدن سەرۆكی هەڵبژێردراوی ئەمریكا چۆن لەگەڵ قەیرانی سوریادا مامەڵە دەكات كە تا ئێستا بێ چارەسەر ماوەتەوە و چۆن برسێتی سوریا دەوەستێنێت و یارمەتی گەلی سوریا دەدات بگەڕێنەوە دۆخی ئاسایی ژیانیان؟