شارەزایانی بواری پزیشكی، سیستمی بەرگری لەشی مرۆڤ بە مەنزومەیەك لە پرۆسەی زیندەگی پێناسە دەكەن، كە بەش و خانەكانی لەشی زیندەوەر بۆ پاراستنی لەش لەو تەنە نامۆیانە لە جۆرەها ڤایرۆس دەپارێزن، كۆرۆنا ڤایرۆس تەنها زیانی بۆ تەندروستی مرۆڤ نەبوو، بەڵكو كاریگەرییە نەرێنییەكەی زۆر لەوە زیاتر بوو، هەموو كەرتە ئابوورییەكانی گرتەوە، زیانی هەر كەرتێك بەپێی سیستمی بەرگرییەكەی و توانای رێكخستنەوە و خۆژیاندنی لەگەڵ ڤایرۆسەكە بوو. ساڵی ٢٠٢٠ ساڵێكی ئێجگار قورس بوو بۆ تەواوی جیهان و ئابوورییەكەیشی. سندوقی نێودەوڵەتیی نەخت داچوونی ئابووریی جیهانی بە ٤.٤٪ خەمڵاند كە یەكسان بوو بە ٣.٧ ترلیۆن دۆلار، رێژەی قەرزی جیهانی لە كۆی بەرهەمی ناوخۆیی جیهان گەیشتە ٣٦٥٪. بۆ زانینی قەبارەی ئەو زیانەی دەرئەنجامی پەتای كۆرۆنا ڤایرۆس دووچاری ئابووری بوو، بە بەراوردكردنی بە قەیرانی دارایی و ئابووریی ٢٠٠٨ باشتر روون دەبێتەوە، كە تێیدا داچوونی بەرهەمی جیهانی بە نزیكەی ١٪ بوو، كە هاوتابوو بە ١.١ ترلیۆن دۆلار، بە زمانی ژمارە دەكرێ بگوترێ زیانی كۆرۆنا ڤایرۆس سێ هێندە زیاتر بوو لە كاریگەریی نەرێنی قەیرانی دارایی جیهانی. لە ٢٠٢٠ كەرتی نەوت لە هەموو كەرتەكانی تر زیاتر زیانی بەركەوت، بەڵكو زیانەكانی بە رووداوە جیهانییەكان بەراورد ناكرێت، وەك قەیرانی بازاڕەكانی ئاسیا، هەروەها قەیرانی دارایی و ئابووریی ٢٠٠٨. لە قەیرانی بازاڕەكانی ئاسیای ١٩٩٧، خواستی جیهانی لەسەر نەوت بە رێژەی ٥٪ داشكا، كە كردییە سێ ملیۆن بەرمیل لە رۆژێكدا، لە كاتێكدا لە قەیرانی دارایی ٢٠٠٨، خواستی جیهانی لەسەر نەوت بە رێژەی ٦٪ داشكا، بەڵام لە ٢٠٢٠ رێژەی داشكانی خواست نزیكەی ٢٢٪ بوو، كە كردییە ٢٣ ملیۆن بەرمیل لە رۆژێكدا، پەتای كۆرۆنا ڤایرۆس ئابووریی جیهانی ئیفلیج كرد، زۆربەی بازاڕەكانی جیهانی دووچاری داخرانی تەواو و بەشەكی كرد، كە بەدوای خۆیدا پاشەكشێی بە خواست لەسەر نەوت و داشكانی نرخەكەی هێنا.
كۆرۆنا ڤایرۆس تاقیكردنەوەیەكی راستەقینەی قورسی سیستمی بەرگری ئۆپیك و توانای رووبەڕووبوونەوەی ئەو ڤایرۆسە بوو تاوەكو دانەڕمێت و بەدوایشیدا بازاڕی نەوتی جیهانی بۆ ماوەیەكی نادیار دانەڕمێت. ئۆپیك بە شێوازێكی باش مامەڵەی لەگەڵ ئەم قەیرانە نائاساییەدا كرد، دەشێ بكرێتە سامپڵێكی راستەقینەی مامەڵەكردن لەگەڵ قەیران و ئیدارەی قەیراندا. لە نیسانی ٢٠٢٠ نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی برنت بۆ ١٩.٣ دۆلار داشكا، ئۆپیك و دەوڵەتانی بەرهەمهێنەری نەوتی دەرەوەی ئۆپیك توانیان پێكەوە ئاستی بەرهەمهێنانیان كەمبكەنەوە و پێوەیشی پابەند بن، لە كانوونی یەكەمی ٢٠٢٠ نرخی بەرمیلێك نەوت بۆ زیاتر لە ٥١ دۆلار بەرز بووەوە. واتە ئەو رێوشوێنەی لەو ماوەیەی نێوان نیسان بۆ كانونی یەكەم گیرانە بەر نرخی نەوتی بە رێژەی ١٦٥٪ بەرز كردەوە، ئەمەش سەركەوتنێكی گەورەیە، زمانی ژمارە لە هەموو زمانەكانی تر راستترە، ئەو راستییە دەری خست كە بەهێزی سیستمی بەرگری ئۆپیك لە هەلومەرجە قورسەكاندا بەرگرییەكی زیاتری بەدەستهێنا. لە رۆژی چوارشەمەی رابردوو، ئۆپیك پلەس جارێكی تر رێككەوتن، ئەمیش بۆ خۆی گوڕێكی تر بە نرخی نەوت بدات و زیاتری بەرز بكاتەوە.
فەیسەڵ عەلی
قەیوان گروپ
مایۆرکا سیتی جوانییەک لە دڵی سروشتدا
