پێکدادانی تورکیا و ئێران لە عێراق

پۆڵەتیک پرێس: لاڤە واحید

قسە و باسی هەریەکە لە باڵیۆزانی ئێران و تورکیا لە عێراق و ئەو تۆمەتانەی دەیدەنەپاڵ یەکتر لەبارەی دەستوەردان  لە کاروباری عێراق، مشتومڕ و پرسیارێکی زۆر دەهێنێتەئاراوە بەتایبەت ئەو پرسیارانەی پەیوەندییان بە رۆڵی وڵاتانی عەرەبەوە هەیە.

چیرۆکەکە لێرەوە دەستیپێکرد، کاتێک ئیرەج مەسجەدی، باڵیۆزی ئێران لە بەغدا رایگەیاند، وڵاتەکەی قبوڵی ناکات هێزی بیانی لە عێراقدا بوونی هەبێت و جەختی لەوەکردەوە، نابێت هێزەکانی تورکیا ببنە سەرچاوەی هەڕەشە بۆ خاک و سەروەری عێراق و داگیریبکەن.

لەدوای ئەم لێدوانە، فاتح یەڵدز، باڵیۆزی تورکیا لە عێراق وەڵامی مەسجدی دایەوە و وتی: باڵیۆزی ئێران رەنگە دوایین کەس بێت کە بۆی هەبێت ئامۆژگاری تورکیا بکات لەبارەی رێزگرتن لە سنوری عێراق.

نە تورکیا و نە ئێران هیچ ئامرازێکی پێشێلکردنی سەروەری عێراق بەفیڕۆنادەن

هەمووان وا وێنای خۆیان دەکەن کە سورن لەسەر یەکبوونی خاکی عێراق، بەڵام لە راستیدا نە تورکیا و نە ئێران هیچ ئامرازێکی پێشێلکردنی سەروەری عێراق بەفیڕۆنادەن و بە هەموو توانایانەوە کاردەکەن بۆئەوەی بیکەنە ناوچەی هەژموونی خۆیان.

بەپێی رای چاودێران، ململانێی ئەم وڵاتانە لەناو خاکی عێراق دەگەڕێتەوە بۆ لاوازی دەوڵەتی عێراقی، کە وای کردووە وڵاتەکەی ببێتە گۆڕەپانێکی بەتاڵ بۆ هێزە هەرێمییەکان بە دیاریکراویش تورکیا و ئێران کە هیچ هەلێک بەفیڕۆنادەن بۆ یاریکردن بە ناکۆکییەکانی عێراق و زیاتر قوڵکردنەوەیان.

بەپێی قسەی چاودێران، “ئەگەر تورکیا و ئێران لەسەر پێشێلکردنی سەروەری عێراق رێکبکەون و هەوڵ بدەن بیکەنە ناوچەی هەژموونی خۆیان، ئەوا ئێران بەشێوەیەکی گەورە دەسەڵاتی خۆی بەسەر چینی سیاسی شیعەدا دەسەپێنێت و پاڵپشتی میلیشیاکانیان دەکات، کە لەم دواییانەدا بوونەتە ئامرازێکی دەستیان بۆ ئەنجامدانی ئەرکی قێزەون و گوماناوی”.

لەلایەکی دیکەوە، تورکیا هەوڵ دەدات لەڕێی باکوری عێراق و هەرێمی کوردستانەوە هەژموونی خۆی لە وڵاتدا بسەپێنێت و دەسەڵاتی خۆی لەڕێی دۆسیەی تورکمانەکانەوە بەرفراوان بکات، بەتایبەت تورکمانەکانی کەرکوک.

سەرباری ئەوەش، بە بڕوای چاودێران ئەم رۆڵ بەشکردنەی نێوان دوو هێزە هەرێمییەکە لەناو خاکی عێراق و ناوچەکە بە گشتی، بەتەواوی ئەو بەربەرێکانێیانەی نێوانیانەوە، بە دیاریکراوی سودمەندن لە لاوازی و سنورداری رۆڵی عەرەب لە وڵاتی نێوان دوو رووبار، کە لە بنەڕەتدا بە پلەی یەکەم گۆڕەپانی نیاز و فراوانخوازییەکەیان ناوچە عەرەبیەکەیە.

هەیمەنەی ئێران لە عێراقدا لەڕێی میلیشیا شیعەکانەوە بەرجەستە دەبێت

چاودێران ئاماژە بەوەدەکەن، ئەوەی جێی پرسیار و نیگەرانییە لەناو هەموو ئەم ململانێیانەدا ئەوەیە، عێراق، وڵاتێکی وا گەورە کە چەندین سەرچاوەی مرۆیی و سروشتی تێدایە و لەڕووی شارستانییەوە وڵاتێکی قوڵ و مەدەنییە لە مێژوودا، جگە لەو هەمەجۆرییەی لە دانیشتوانەکەیدا هەیە، نەدەبوو بەمشێوەیە لەلایەن عەرەبەکانەوە پشتگوێ بخرێت.

بە بڕوای چاودێران، هەیمەنەی ئێران لە عێراقدا لەڕێی میلیشیا شیعەکانەوە بەرجەستە دەبێت، بەجۆرێک گەیشتووەتە رادەیەک کە هەڕەشە لە مستەفا کازمی سەرۆک وەزیرانی عێراق دەکەن لەناو وڵاتەکەی خۆیدا، ئەم میلیشیایانە و باڵەکانیان بوونەتە دەوڵەت لەناو دەوڵەتدا و شەو و رۆژ کار بۆ جێبەجێکردنی ئەجێندای ئێران دەکەن لە عێراق.

چاودێران دەڵێن: واقعێکی ناخۆش و تراژیدییە ئەوەی کە بەسەر وڵاتی نێوان دوو رووبار و عێراقییەکان دێت، لێرەدا بەرپرسیارێتی هێزە دیموکراسی و نەتەوەییەکانی عێراق ئەوەیە، بە پاڵپشتی جیهانی عەربی و کۆمەڵگای نێودەوڵەتی دژی پڕۆژە تائیفییەکانی توندڕەوانی تورکیا و ئێران بوەستێتەوە و سنورێک بۆ شکاندنی شکۆی وڵاتەکە دابنێت و نەهێڵێت دەستبگرن بەسەر سامان و سەرچاوەکانیدا و بیکەنە وڵاتێکی شکستخواردووی ژێردەستە.