پۆڵەتیك پرێس
لە تێلیگرام یەکەم کەسیت هەواڵەکانت پێدەگات جۆینبە https://t.me/Politicpress
بە ئەندامبوونی سوید لە هاوپەیمانی ناتۆدا، گفتوگۆ و مشتومڕی زۆری لەسەر دەكرێت، ئەمەش وایكردووە كە ببێتە بابەتێكی سیاسیی و میدیایی گرنگ لە ناو سوید و دەرەوەی سویدیشدا، یەكێك لە ئاستەنگە گەورەكانی بەردەم ئەندامبوونی سویدیش توركیایە.
دواجار ئەندامێتیی سوید لە هاوپەیمانیی ناتۆ لەلایەن لیژنەی كاروبارەكانی دەرەوەی پەرلەمانی توركیا پەسەندكرا.
لە دووەمین كۆبوونەوەی تایبەت بە ئەندامێتیی وڵاتی سوید لە هاوپەیمانیی ناتۆ، ئێوارەی رۆژی سێشەممە، 26-12-2023، لیژنەی كاروبارەكانی دەرەوەی پەرلەمانی توركیا، بەئەندامبوونی سویدی لە ناتۆ پەسەندكرد.
بەشێك لە پەرلەمانتاران داوای بەڵێننامەی حكومەتی سویدیان لەبارەی نیگەرانییەكانی توركیا كرد و بریاریش درا درێژە بە دیالۆگ بدرێت، فوئاد ئۆكتای، سەرۆكی لیژنەی كاروبارەكانی دەرەوەی پەرلەمانی توركیا رایگەیاند: سوید لە بابەتی كۆكردنەوەی سەرمایە بۆ رێكخراوی تیرۆریستی هەنگاوی ناوە، بەڵام لە بابەتی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆردا هێشتا ئەنجامی چاوەڕوانكراومان نەبینیوە.
دوای ئەوەی هەریەك لە پەرلەمانتارانی ئەندام لە لیژنەكە بۆچوونی خۆیان دەربڕی، ئەندامێتیی سوید لە ناتۆ خرایە دەنگدان و پەسەندكرا. بەگوێرەی رێكارەكانی پەرلەمانی توركیا، لە هەنگاوی داهاتوودا بابەتی ئەندامێتیی سوید لە ناتۆ، بەرزدەكرێتەوە بۆ سەرۆكایەتیی پەرلەمان و بریاری كۆتایی لەسەر دەدرێت.
رۆژی 28-6-2022، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆككۆماری توركیا و ساولی نینیستۆ، سەرۆكی فینلاند و ماگدالینا ئەندەرسۆن، سەرۆكوەزیرانی سوید و یانس ستۆڵتنبێرگ، سكرتێری گشتیی ناتۆ لە مەدریدی پایتەختی ئیسپانیا لەسەر داواكاریی بە ئەندامبوونی سوید و فینلاند كۆبوونەوە. لایەنەكان لەسەر چەند خاڵێك رێككەوتن. لە كۆبوونەوەكەدا توركیا بە مەرج، هەڵوێستی ئەرێنیی بەرامبەر بە ئەندامبوونی ئەو دوو وڵاتە لە ناتۆ نیشاندا.
پێشتر توركیا دووپاتی كردووەتەوە كە دژایەتی فراوانكردنی هاوپەیمانی ناتۆ ناكات
دوای كەمتر لە ساڵێك لە داواكارییەكەی، نیسانی 2023 ئاڵای فینلاند لە بارەگای هاوپەیمانیی ناتۆ هەڵكرا و ئەو وڵاتە بووە 31ەمین ئەندامی هاوپەیمانێتییەكە.
پێشتر توركیا دووپاتی كردووەتەوە كە دژایەتی فراوانكردنی هاوپەیمانی ناتۆ ناكات.
پێشتر فوئاد ئۆكتای، سەرۆكی لیژنەی كاروباری دەرەوەی پەرلەمانی توركیا لە لیدوانێكی رۆژنامەوانیدا، رایگەیاندبوو: توركیا پەلە ناكات بۆ پەسەندكردنی پەیوەستبوونی سوید بە هاوپەیمانی ناتۆ، وتیشی: رەنگە تا سەرەتای ساڵی 2024 تاوتوێی پرۆتۆكۆلی پەیوەستبوون نەكەین، چونكە ئێمە ئەولەویەتی خۆمان هەیە.
بێلایەنی سوید
سوید 200 ساڵە لەڕووی هاوپەیمانی سەربازییەوە بێلایەنە، ئەمەش خزمەتێكی گرنگە بۆ سوید بۆ سنوورداركردنی گرژییەكانی ناوچەكە و مسۆگەركردنی ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەكەدا، سوید لەو بوارەدا كاری دووقۆڵی كردووە لەگەڵ دەوڵەتە ناوچەییەكان و فرەلایەنی تر لە پێناو پاراستنی ئاسایش و هاوكارییە هاوبەشەكان لەوانە: لەگەڵ فینلەندا، ئەوروپای هاوبەش، هاوپەیمانیی ناتۆ و نەتەوە یەكگرتووەكان.
لە كۆتایی حوزەیرانی 2022 دا، لە پەیوەندیی لەگەڵ كۆبوونەوەی هاوپەیمانیی ناتۆ لە مەدرید، سوید بە سەرۆكایەتی سۆشیال دیموكراتەكان و فینلەندا رێكەوتنێكی سێ قۆڵیان لەگەڵ توركیا گرێدا، رێكەوتنەكە زیاتر لە یاداشتنامەیەكی لێكتێگەیشتن دەچێت و لە بنەڕەتدا كورتەنامەی خواستی چاوەڕوانكراوی هەر وڵاتێك دەخاتەڕوو. داواكارییەكان و نیگەرانیەكانی توركیا و هەمان كات رێوشوێن و بەڵێنەكانی سوید و فینلەندا دەردەخات.
ناوەڕۆكی رێكەوتنی مەدرید
بوون بە ئەندام لە هاوپەیمانیی ناتۆدا، سوید و فینلەندا پشتیوانی تەواوی خۆیان بۆ پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی توركیا دەردەبڕن
ناوەڕۆكی رێكەوتنەكە كۆمەڵێك خاڵ لە خۆ دەگرێت لەوانە:
بوون بە ئەندام لە هاوپەیمانیی ناتۆدا، سوید و فینلەندا پشتیوانی تەواوی خۆیان بۆ پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی توركیا دەردەبڕن، بۆیە وڵاتانی باكووری ئەوروپا پشتیوانی نادەنە یەپەگە و پەیەدە و بزووتنەوەی گولەن. سوید و فینلەندا سەركۆنەی هەر كارێكی تیرۆریستیانە بۆ سەر توركیا لەلایەن رێكخراوە تیرۆریستیەكانەوە دەكەن و هاوسۆزی وڵاتەكە و كەسوكاری قووربانیەكان دەكەن.
سوید و فینلەندا پشتڕاستی دەكەنەوە كە «پەكەكە رێكخراوێكی تیرۆریستی قەدەغەكراوە» و رێدەگیرێت لە كاروچالاكییەكانی پارتەكە و هەر لایەنێكی تر و لقەكانیان. هەر سێ وڵاتەكە رێكەوتن، رێگری لە چالاكییەكانی ئەو گروپانە بكەن.
توركیا و سوید و فینلەندا جەخت دەكەنەوە، هیچ گەمارۆیەكی نیشتمانی بۆ چەكداركردنی نێوانیان لە ئارادا نییە. سوید رێسا نیشتمانییەكانی خۆی بۆ سامانە سەربازییەكان لە پەیوەندی لەگەڵ وڵاتانی تری ناتۆ دەگۆڕێت. لە بەردەوامیشدا، ناردنی پێویستی بەرگری لە سوید و فینلەنداوە هاوتەریب دەبێت لەگەڵ هاوپشتی هاوپەیمانی بە گوێرەی مادەی 3 ی پەیمانی واشنتۆن.
هەروەها هەرسێ وڵات رێكەوتن لەسەرئەوەی هەر یەك لە سوید و فینلەندا، رەچاوی داواكاری توركیا بكەن، بە رادەستكردنەوەی ئەو كەسانەی بە گومانی تیرۆریست داواكراون بە خێرایی و وردەكارییەوە بە رەچاوكردنی راستودروستی زانیاری دەزگا هەواڵگرییەكانی توركیا لەسەریان.
سوید بۆچی دەبێتە ئەندامی ناتۆ؟
ئەو وڵاتەی 200 ساڵە بێلایەنەو هەموو مێژووەكەی پڕە لەئاشتی بەڵام ئێستا دەیەوێت بچێتە ناوهاوپەیمانێتییەكی سەربازی، ئەمەش جێگەی پرسیارە، سۆسیال دیموكراتەكانی سوید لەدوای شەڕی رووسیاو ئۆكرانیا، زیاتر لەسەر ئەو پلانە پێداگربوون كە بچنە ناو هاوپەیمانی ناتۆوە، هەربۆیە رووسیا بەردەوام هەڕەشە لەو وڵاتە دەكات لەسەر چوونە ناو هاوپەیمانی ناتۆوە، ئەگەرچی مەرج نیە رووسیا بتوانێت ئەوەی بەرامبەر ئۆكرانیا كردی بەرامبەر سویدیش بیكات، سویدیش ئەمە بەباشی دەزانێت بۆیە هەڕەشەكانی رووسیا ئەو وڵاتەیان سارد نەكردووەتەوە لەوەی بچێتە ناو هاوپەیمانی ناتۆوە.
هاوپەیمانیی ناتۆ
رێكخراوی هاوپەیمانی باكووری ئەتلەسی ناسراو بە « ناتۆ» ئێستا لە 30 دەوڵەتی ئەندام و نزیكەی 40 وڵاتی هاوپەیمان پێكهاتووە و لە پرسە سەربازیی و ئاسایشییەكاندا، هاوكاریی یەكتری دەكەن. ناتۆ دوای جەنگی دووەمی جیهانی لەسەر بنەمای چەمكی ستراتیژی دامەزرا، ئەمیش پێكدێت لە بەرگریی بە كۆمەڵ و روبەڕوبوونەوەی قەیرانە نێودەوڵەتییەكان و هاوكاریی ئاسایشی نێوان وڵاتانی ئەندام.
قەیوان گروپ
مایۆرکا سیتی جوانییەک لە دڵی سروشتدا
