خەونەكەی ئەردۆغان بۆ دەستخستی گازی سروشتی بەتاڵ دەرچوو

پۆڵەتیك پرێس:

ڕۆژنامەی زەمانی توركی، ئەو خەونەی رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆك كۆماری وڵاتەكەی بەتاڵكردەوە، كە بەدەستخستنی گازی سروشتییەوە دەیبینێت.

بەپێی رۆژنامەكە، كە بۆچوونی چەند شارەزایەكی بواری وزەی وەرگرتووە، توركیا هەرگیز ناگات بەو بڕە گازەی، كە چیتر پێویستی بەهاوردەی دەرەكی نەبێت‌و خۆی بەرهەمی ناوخۆیی پڕبكاتەوە.

هەر بەپێی رۆژنامەكە، ئەردۆغان بۆ پرسی دۆزینەوەی سەرچاوەیەكی زۆری یەدەگی گازی سروشتی هەڵمەتێكی میدیایی بەرپا كردووە و دەیەوێت بۆ دەرچوون لەو قەیرانە ئابوورییەی توركیای تێكەوتووە بەكاریبهێنێت.

بەگوێرەی قسەی شارەزاكان توركیا ناتوانێت بە تەواوی واز لە هاوردەكردنی وزە لەدەرەوە بهێنێت، چونكە لەئێستادا بە ڕێژەی 95%ی پێویستییەكانی گاز و نەوت پشت بە دەرەوە دەبەستێت.

توركیا ناتوانێت بە تەواوی واز لە هاوردەكردنی وزە لەدەرەوە بهێنێت، چونكە لەئێستادا بە ڕێژەی 95%ی پێویستییەكانی گاز و نەوت پشت بە دەرەوە دەبەستێت

ئەمە لەكاتێكدایە ڕۆژی هەینی 20 ئاب، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك كۆماری توركیا، دۆزینەوەی كێڵگەیەكی گازی لەدەریای ڕەشدا راگەیاند، كە گوایە 320 ملیار مەتر سێجا گازی سروشتی تێدایە، هەروەها هێمای بۆ ئەوەش كرد، دەرهێنانی لە ماوەی سێ ساڵدا دەستپێدەكات.

لە بەرانبەر ئەو بانگەشەی ئەردۆغان سەرۆكی گروپی لێكۆڵینەوەی وزە لەژووری ئەندازیارانی ئامێرەكان لە ئیستەنبوڵ، ئۆگوز تورك یڵماز، ئاماژەی بۆ ئەوە كرد، ئەو كێڵگە گازییە دەكەوێتە 170 كیلۆمەتری كەناراوەكانی توركیاوە و وتیشی: “دروستكردنی بۆری بۆ گواستنەوەی غاز لانی كەم 5 بۆ 10 ساڵی دەوێت، نەك سێ‌ ساڵ”.

ئەو شارەزایە هەروەها وتی: “ئەمە مانای ئەوەیە، كە كێڵگە نوێیەكە تەنیا 7-8 ساڵ پێداویستی غازی توركیا دابین دەكات، بۆیە ئەوەش وادەیەكی دوورە و رەنگە گرفتیشی بۆ بێتە پێشەوە”.

باسی لەوەشكرد، توركیا ناتوانێت ڕاستەوخۆ گاز دەربكات، پێویستە سەرەتا دەست بە كونكردن بكرێت، ئەگەر بیرێك توانای كونكردنی هەیە، قۆناغی بەرهەمهێنان 20-30 ساڵ بەردەوام دەبێت ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت، كە توركیا ساڵانە 16 ملیار مەتر سێجا گاز بەرهەمدەهێنێت، كە هاوتایە بە ڕێژەی 20-25%ی پێویستی ساڵانەی غازی سروشتی توركیا.

پسپۆڕێكی تری وزە بە ناوی ئۆزگور گۆربۆز، ئاماژەی بەوەكردووە، قەبارەی یەدەكی كێڵگەی گازی دەریای ڕەش لە 80 ملیار مەتر سێجا تێپەڕناكات، بەڵام ئەردۆغان یەدەگی كێڵگەكەی بە 320 ملیار مەتر سێجا مەزەندە كردووە، ئەوەش جێگەی پرسیار و گومانە لەسەر كێڵگەكە.

وتیشی: ئەوەی ئەردۆغان باسیدەكات تەنیا بانگەشەیە، چونكە بەكارهێنانی گازی توركیا تەنیا لە ساڵی 2017دا 53 ملیار مەتر سێجا بووە، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت یەدەگی فەرمی ڕاگەیەندراو تەنیا بۆ ماوەی شەش ساڵ بەش دەكات، بۆیە بە هیچ شێوەیەك توركیا ناتوانێت هەناردەكاری گاز بێت.

ئەوەی ئەردۆغان باسی دەكات تەنیا بانگەشە، چونكە بەكارهێنانی گازی توركیا تەنیا لە ساڵی 2017دا 53 ملیار مەتر سێجا بووە

گۆربۆز، هەروەها وتی: ئەو گازەی، كە دۆزراوەتەوە ڕەنگە لە ڕووی ئابوورییەوە سەرچاوەیەكی باش نەبێت، لە ئەنجامی گرانبوونی تێچووی بەرهەمهێنان، لە بەرانبەر دابەزینی نرخەكان لەئاستی جیهانیدا، كە كاریگەری لەسەر زیادبوونی بەرهەمهێنانی گازی ئەمریكا هەیە.

هەروەها مەهمەت ئۆیۆ، سەرۆكی دەزگای ڕاوێژكاری ستراتیژی، راگەیاندنەكەی ئەردۆغان بۆ دەرهێنانی گاز، كە لە سێ ساڵدا لە ئاوی دەریای رەش دۆزراوە، بە “نالۆژیكی” وەسف كرد و وتی: بە لایەنی كەم 7-8 ساڵی پێچوو بۆ دەرهێنانی گازی سروشتی لە مەیدانەكە، ئەگەر توركیا لە ساڵی 2023 دا سەركەوتوو بێت لە دەرهێنانی، وەك ئەردۆغان رایگەیاند “دەبێتە ڕیكۆردێكی جیهانی”.

ئۆیوچۆ وتیشی: ئەو كێڵگە گازییەی، كە 320 ملیار مەتر سێجا گازی سروشتی تێدایە، تەنیا سەرەتایەكی باشە بۆ توركیا، بەڵام قورسە، هەناردەی دەرەوە بكرێت، بەتایبەتی وڵاتانی یەكێتی ئەوروپا، ساڵانە 350 ملیار مەتر سێجا غازی سروشتی بەكاردەهێنن، لەكاتێكدا یەدەكی كێڵگە دۆزراوەكە تەنیا 320 ملیار مەتر سێجایە، ئەمەش مانای وایە ئەوروپا تەنیا بۆ ماوەی یەك ساڵ بەشی دەبێت .