ئایا گەلی عێراق گەلێكی دوڕوو ئاژاوەچی و ئاكار خراپی قێزەونە ؟
ئایا كەسێتی تاكی عێراقی كەسێتییەكی دوفاقی و شیزۆفرینیایەكی عەقڵی و
دەرونیی هەیە ؟
چی شتێك وای لە پەیامبەری موسوڵمانان و ئیمامی عەلی و حەجاجی كوڕی یوسفی سەقەفی كردوە گەلی عێراق بە مونافیق ناوبەرن ؟
پێناسەو تایبەتمەندییەكانی مونافیق چین:
دوڕوو یان مونافیق بە واتای هەڵخەڵەتێنەر دێت ، پێچەوانەی ئەوەی دەیڵێت هەڵسوكەوت دەكات ، خودا دەفەرموێت ( یقولون ما لا یفعلون ) ، لە ناخەوە دوژمنەو دۆستایەتی ڕادەگەیەنێت .
پەیامبەری موسوڵمانان سێ تایبەتمەندی بە مونافیق دەبەخشێت و دەڵێت (ئایەتی مونافیق سێ شتە :ئەگەر قسەی كرد درۆ دەكات ، ئەگەر پەیمانی دا جێبەجێی ناكات ، ئەگەر ئەمانەتێكت ڕادەستی كرد خیانەتت لێدەكات ) .
جۆرەكانی دوڕویی (نیفاق ) :
1-دوڕویی كۆمەڵایەتی : پەیوەندی تاك بە تاكێكی تر یان كۆمەڵگەكەیەوە ، بۆ نمونە : سۆزێكی زۆر ، خۆشەویستیەكی لە ڕادەبەدەر بۆ ژنێك هەڵدەڕێژێت ، بەڵام پاڵنەری سەرەكی خواستنی سەروەت و سامانەكەیەتی .
بەڵام ئەو ماركە تۆماركراوەی بە باڵای عێراقییەكاندا بڕاوەو پێی دەناسرێتەوە دوڕویی سیاسیە و گەلی عێراق بە درێژایی مێژوەكەی بە دوڕویی سیاسی ناسراوە .
بە واتایەكی دی : لە ڕوكەشیدا پشتیوانی ئەو كەسە دەكەن كە دەسەڵات بگرێتە دەست و لە ژێرەوە دژی دەوەستنەوە ، بە درێژایی تەمەنی فەرمانڕوایەك ڕوبەڕوو بە شانوباڵ و كارەكانی و دەسەڵاتەكانیدا هەڵدەڵێن و لە پاشملەش زەمی دەكەن و ناشیرینی دەكەن .
چەندین گێڕانەوەو حەدیس دەدرێنە پاڵ پەیامبەر و ئیمامی عەلی و سەركردە سەربازییەكانی سوپای موسوڵمانان لەسەر دوڕویی و نیفاقی گەلی عێراق ، ئەوەی ساغنەبۆتەوە حەدیسەكەی پەیامبەرە ، بەڵام ئەوەی حەقیقەتێكی مێژوییە وتە بەناوبانگەكەی حەجاجی كوڕی یوسفی سەقەفیە لە مزگەوتی كوفەدا .
لەسەردەمی عەبدولمەلیكی كوڕی مەرواندا عێراق بە ئاڵۆزترین بارودۆخی سیاسیدا تێدەپەڕی ، هێشتا شەهیدكردنی ئیمامی عەلی و هەڵچونی خەواریج و پەلامارەكانیان بەردەوام بوو ، بۆ دامركاندنەوەی ئەو هەڵچونە عەبدولمەلیك حەجاجی ناردە عێراق ، لەگەڵ گەیشتنی وتارە بەناوبانگەكەی لە مزگەوتی كوفەدا خوێندەوە كە دەڵێت : (ئەی دانیشتوانی عێراق ، ئەی گەلی دوبەرەكی و دوڕویی و خراپەكاریی ئەخلاق ……) .
ئەگێرنەوە كە عەلی كوڕی ئەبوتالیب لە ڕوبەڕوبونەوەی لەگەڵ سوپای معاویە تێكشكا زۆر دڵگران و نیگەران بوو لە هەڵوێستی عێراقیەكان و وتویەتی : پیاوانی عێراق ،پەشیمانم لە ناسینی ئێوە …..) ، وتەیەكی زۆر هەلپەرستانەش دراوەتە پاڵ عێراقییەكان ( نوێژكردن لەگەڵ عەلی خێری زۆرترە ، خواردن لەگەڵ معاویە چەورترە ، دانیشتنیش لەسەر گردێك لە كاتی شەڕدا سەلامەتترە ) .
بەڵگە نەویستە لە هەموو كۆمەڵگەیەكدا بە گوێرەی فەلسەفەی دەسەڵاتدارییەكەی جۆرێَك لە دوڕویی سیاسی بەدیدەكرێت ، ئەو كۆمەڵگایانەی فەلسەفەی پراگماتیكی لە سیستمی فەرمانڕەوایەتیدا پیادەدەكەن دوڕویی وەزیفی بەربڵاوە ( ئەمریكا ) ، ئەو كۆمەڵگایانەی سیستمی ئاینی دەكەنە بنەمای فەرمانڕەواییان دوڕویی ئاینی گەشە دەكات ، بە واتایەكی دی : لە ڕوكەشدا پابەندی ئاینن و لە ناخیشدا دەیانەوێت دەربازیان بێت لە پێوەرەكانی ئاین ، چونكە بەها سیاسیەكان ڕێژەین و پێوەرە ئاینیەكانیش ڕەهان : ئەوەش پاڵنەرێكی باش دەبێت بۆ ئەوەی زۆربەی تاكەكان دوڕوبن .
لەو كۆمەڵگایانەش كە سیستمی تاكە حزبی پەیڕەو دەكەن دوڕویی ئایدۆلۆژی سەرهەڵدەدات ، بە واتایەكی دی باوەڕهێنانی ڕوكەشی بە پرنسیپەكانی حزبی دەسەڵاتدارو شاردنەوەی نەبونی قەناعەتی تەواو بەو حزب و سەركردەیە .
كەواتە دەگەینە ئەو ڕاستیەی كە ئەو شتەی جۆری دوڕویی دیاری دەكات سێ شتن :
یەكەم : ئەو فەلسەفەیەی دەسەڵاتدارییەكەی لەسەر بنیاتنراوە .
دوەم : شێوازەكانی هەڵسوكەوتی سیستمی فەرمانڕەوایی لە بەڕێوەبردنی كۆمەڵانی خەڵكی ئەو كۆمەڵگایە .
سێیەم : سروشتی ئەو ڕوداوانەی كە ڕودەدەن و كاریگەریان دەبێت لەسەر نەریتی كۆمەڵایەتی .
لە ئەنجامی تێڕامان لە مێژوی ئەو سێ هۆكارە لە عێراقدا بۆمان دەردەكەوێت عێراق هەرگیز ئارام نەبوەو لە هەڵچون و داچونی سیاسیدا بوەو دوڕویی سیاسیش دیاردەیەكی زەقی كۆمەڵگەكەی بوە .
بڕواننە سەدرو مالیكی و ئەم ڕوداوانەی دوایی سەدر ئەمڕۆ شتێك دەڵێ و سبەینێ پەشیمان دەبێتەوە ، مالیكی لە ڕوبەڕوی سەدرو لە مەجلیساندا بە ئایەتولڵە ناوی دەبرد و لە تۆمارە دەنگیەكانیدا بە ترسنۆك و دوڕوو وەسفی دەكات .
كوردو دوڕویی سیاسی :
هەرچەندە لە ڕابردودا كورد بە ڕاستگۆ و لابڕ لە پەیمان و قسەو بەڵێندا ناسراوە بەڵام لەم ساڵانەی دوایدا بە تایبەت كە دەسەڵاتمان تاقی كردەوەو تێكەڵاوی سیستمی سیاسی عێراق بوین ،ڕەنگە مێژوی گەلی عێراقی كۆنمان تێپەڕاندبێت لە دوڕویی سیاسیدا ، دوڕوین لە ناوخۆدا ، لە پەیوەندییە هەرێمایەتیەكانماندا ، دوڕوین لەگەڵ زلهێزەكاندا .
لە هەموی ترسناكتر دوڕوین لەگەڵ گەلەكەی خۆشماندا ، ڕۆژێك كوردوستانین و دەوڵەتی كوردیمان دەوێت و ڕۆژێكی دی لە عەرەبی عێراقی عێراقی ترین .
جاران عەرەبێكی عێراقی كە لە هاوڕێكەی توڕە دەبوو دەیگوت ( صدق كوردی ) واتە ڕاستە لە كەللە ڕەقیدا كوردی ، دوڕویت نیەو قسە نەگۆڕی ، بەڵام ئێستە لە هەموو نەتەوەیەك زیاتر كەللە نەرمترین ، جاران هێمنی شاعیر دەیگوت ( لە ناو كوردا نەبوو پەیمان شكاندن ) ، ئێستە زیندوو بێتەوە دەڵێت : تەنها لە ناو كوردا هەیە پەیمان شكاندن .
سەمەد زەنگەنە
قەیوان گروپ
مایۆرکا سیتی جوانییەک لە دڵی سروشتدا
