نووسینی: عەتا محەمەد
لهم سهردهمهدا ئهگهر جیهان ههرهسی هێنا، ئهوا بهسهر کتێبه خراپهکاندا، کتێبه ناشرینهکان و ئهو کتێبانهدا دهڕووخێت، که خۆشن بۆ خوێندنهوه، چونکه کتێبه خراپ و خۆشهکان جیهانیان داگیرکردووه و کتێبه باشهکان ناتوانن جیهان له کهوتن بپارێزن. بهڵکو رۆژ لهدوای رۆژ جیهان لهژێر کهڵهکهبوونی کتێبه خراپهکاندا نغرۆ دهبێت و کتێبفرۆشییهکان پڕن لهو کتێبانهی خۆشن بۆ خوێندنهوه و خوێنهر فریودهدهن، بهوهی هیچیان پێ ناڵێن. کتێبخانهکان پڕن لهو کتێبانهی جوانی نا، بهڵکو تووندوتیژی و رق بهرههمدههێنن.
رووبهرێکی زۆری کتێبفرۆشییهکان رۆمانی خۆش، شیعری پڕ له ههست و سۆز و ئیرۆتیکی، یاداشت و یاداشته رۆمانی ساده و ساکار و کتێبی خراپ داگیرییان کردووه. له رێگای ریکلام و مارکێتینی باشهوه، ئهو کتێبانه رێگای خۆیان دهکهنهوه و به ئاسانیی دهگهنه کتێبخانهی خوێنهر. منیش بۆ خۆم لهم ساڵانهی دواییدا چهند جارێک ریکلام و نووسینی ناو تۆڕه کۆمهڵایهتییهکان فریویان داوم و ئهو کتێبانهم خوێندۆتهوه، که دواتر زانیومه سهر به دهستهی ئهو کتێبانهن، که (خۆشن) بۆ خوێندنهوه. منیش خوێنهری کتێبه خۆشهکان نیم و چێژ له خوێندنهوهی ئهو کتێبانه نابینم، که له وهسفیاندا دهڵێن: دامنهنا تا تهواوم نهکرد.
مهرج نییه کتێبه باشهکان خۆشبن بۆ خوێندنهوه. ههرچۆن مهرج نییه کتێبه خۆشهکان، کتێبی باش بن، بهڵام دهکرێت به سادهیی کتێبه پڕفرۆش و بازرگانییهکان له کتێبه باشهکان جیابکهینهوه.
ئهگهر رۆژێک جیهان بڕوخێت، ئهوا بهسهر کتێبه خراپ و خۆشهکاندا دهڕووخێت. کتێبه خۆش و خراپهکانیش ناتوانن جیهان رابگرن. بهڵکو بهشدارن لهو داڕمانهدا. دیاره ههریهک له وشهکانی: کتێبی باش، خراپ، جوان، خۆش… بهپێی گۆشهنیگای خوێنهر، پێناسهی جیاواز وهردهگرن. دیارییشه خوێنهر یهک ئاست و یهک تێڕوانینی نییه بۆ دهق و پێناسهی ئهو وشانه.
***
له ئێستادا کتێبخانهی کوردیی دهرگای به رووی ئهم جۆره کتێبانهدا کراوهتهوه: کتێبی خۆش، رۆژانهش رهفهکانی لهلایهن ئهو کتێبانهوه داگیردهکرێن، چونکه ههمیشه کتێبه باش و جوانهکان کهمترن. بهڵام دهبێت ئهو توانایهمان ههبێت له لێشاوی کتێبه خۆش و خراپهکاندا، چاومان کتێبه کهم و جوانهکان ببینێت. بتوانین سنووری نێوان باش و خراپ، جوان و ناشرین دیاریی بکهین.
من لهم سهفهرهی کوردستانمدا توانیم له لێشاوی کتێبه خۆشهکاندا، کتێبه فریودهرهکان که هیچیان نییه بۆ وتن، دوو کتێب بخوێنمهوه (دیاره کتێبیتریش ههیه و من دهستم پێی نهگهیشتووه): لهناکاو زهنگی تهلهفونهکه لێی دا-ی دانا فایهق و ئاماده؛ چرک!-ی بهختیار حهمهسوور، که ئهم دوو کتێبه زۆر به هێمنی پهنجهرهیهک به رووماندا دهکهنهوه و وا دهکهن لهناو ئهدهبی گێڕانهوهماندا شتهکان جیاواز ببینین.
ئهم دوو کتێبه خاڵێکی هاوبهش لهنێوانیاندا ههیه ئهویش ئهوهیه، که یهکهمیان له پێنج چیرۆکی بهیهکهوه بهستراو پێکهاتووه و دووهمیان له سێ چیرۆکی وابهستهی یهک، که به خوێندنهوهی ههموویان واتا کتێبهکه، دهتوانیت له چیرۆکهکان تێبگهیت و وێنای بکهیت. به مانایهکیتر دهبێت گشت بخوێنیتهوه تا وردتر له بهشهکان تێبگهیت.
لهکاتی خوێندنهوهی ئهو دوو کتێبهدا خهیاڵم بۆ کێشهی ناونان دهچوو، بهوهی ئایا من کۆمهڵه چیرۆکێک دهخوێنمهوه، یاخود لهبهردهم رۆمانێکی مۆزاییکیدام؟ که پێموایه ئهو دوو کتێبه زیاتر سهر بهو جۆره رۆمانه بن، که به رۆمانی مۆزاییکی ناسراوه.
دهزانم ئهو وڵاتهی ئێمه پڕ له کێشهی گهوره و قهیرانی قورسه، دهشزانم دنیای نووسینمان چهند کێشه و گرفتی ههیه و سنووری جوان و ناشرین چۆن تێکهڵ دهکرێت، بهڵام کاتێک بهر کتێبی ئاوا دهکهوم، رووبهره ناشرینهکان، نووسینی دهسته و تاقمهکانی نووسین لهپێناو بهرزکردنهوهی دهقی نزمدا، فهرامۆش دهکهم و دڵخۆشدهبم، که له رێگای کتێبی ئاواوه بتوانم روویهکی تری گێڕانهوه ببینم.