یاسایەكی فیزیكی هەیە دەڵێت: هەموو كردارێك پەرچەكردارێكی هەیە، ئەم یاسایە لە سەرجەم كایەكانی ژیاندا بە ئابووری و كۆمەڵایەتی و سیاسیشەوە بوونی هەیە .
مێژووی یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش سەرتاسەری كارو كاردانەوە بووە، كاری هەرەس كاردانەوەی شۆڕشی نوێی بە دوادا هات، كاری ئایدۆلۆژیای بەناو دیموكراسی و ناواخن خێڵەكی و عەشیرەتگەرایی، كاردانەوەی شوێنپێهەڵگرتنی ماركسی، لینینی، ماوی ، عێراقچی بە دوای خۆیدا هێنا .
حەتمەن هەچ كارێكیش لەسەر كاردانەوەیەك ، هەچ كردارێك لەسەر پەرچەكردارێكی بێ روئیایی و بێ ستراتیژی و بێ بنەمایەكی زانستی سیاسی بونیات بنرێت هەمیشە لەسەر ئەرزیەتێكی فشەڵ كاردەكات‌و هەموو بومەلەرزەیەكی ناوەختەی سیاسی تسۆنامییەكی هەڵچوون و كەرتكردن و شەقبردنی بە دوادا دێت ( سۆسیالیست ، زەحمەتكێشان ، ئاڵای شۆڕش ، گۆڕان ، هاوپەیمانی ) .
نێوانی كۆنگرەی سێ و چواری یەكێتی نیشتمانی كوردستان نزیكەی دە ساڵێكی خایاند ، بۆچی؟ چونكە كێشمەكێشی تەكەتول، ئەو نەخۆشیەی شێرپەنجەیەكی بەردەوامی یەكێتی بووە، هۆكاری سەرەكی نەهامەتییەكانە، لە ماوەی دە ساڵدا هیچ شتێك نەما بەو یەكێتیە بنكە فراوانە شۆڕشگێڕەی نەكەن، بەڵام هەر كۆتایی نەهات، بۆچی؟ چونكە سوپایەك شەهیدی سەربەرزی نێو گۆڕی هەیە، سوپایەك كادری ڕوناكبیر شكدەبات ، سوپایەك توانای لە بن نەهاتووی هەیە.
بەڵام كورد دەڵێت : (جام كە پڕ بوو لێی دەڕژێت ) ، لە ماوەی دە ساڵدا جامی نا عەدالەتی ، بێ سەرو بەری و بێ دسپلینی ، بێ بەرنامەیی و بێ ئایدۆلەژی و بێ ستراتیژی و بێ و سەدان بێی دی ، ئەو جەستە هەمیشە بەهارییەی یەكێتی كرد بە كێڵگەی بەرهەمهێنانی برین و كێم و كرمی مشەخۆران ، پۆلێك شۆڕشگێڕانی شاخ ، بازرگانانی هەلپەرستی سەردەمی شار لە شەقەی باڵیانداو ڕوەو هەولێر هەڵفڕین ، ڕەنگە هەندێكیشیان ڕاونرابن و یەكێتی بەدەر كرابن ، هەندێك لەوانەشی ماونەتەوە ڕەنگە ڕۆشتنیان باشتر بوو بێت، ئێستە كەوتونەتە جەستەی یەكێتی و هەر ڕۆژەی پارچەیەك ، قۆناغێكی ئەو مێژووە لەكەدارو ئاوەژوو دەكەنەوە . سەدان كادیری دڵسۆزو دەروێش ئاساو گیانفیداو سەربازانی ونی كایە جۆراوجۆرەكانی ( ڕاگەیاندن و ڕێكخستن و ….هتد ) لە نێوان باڵەكانی تەكەتولدا ئاوارەو سەرگەردان و میوانی هەمیشەیی ماڵەكانی خۆیان كران .
لەو ماوە دورودرێژەدا مەكتەبی سیاسی و بە تایبەت سەركردایەتی یەكێتی كۆبونەوەیەكیان بۆ نەدەكرا !كایەكانی دارایی و سەربازی و ڕاگەیاندن و ڕێكخستن ئیفلیج ببون .
ئەمانە هەمویان كردار بوون ، دەبوایە چاوەڕوانی پەرچەكردارێك بین ، لەو حاڵەتە نا ئاسایی و نا سروشتیەی كاری حزبیدا دەبایە پەرچە كردارێكی توند ، شۆڕشگێڕانە ، هەڵچون ، پڕ لە سۆز ، تەكەتولگەراییەكی خەستتر سەرهەڵبدا ، دەبایە چارەسەرێك ، ئەگەر لەسەر بنەمای ستراتیژێكی سیاسیش نەبێت ، گردبونەوەیەكی زۆر و بۆر و هەمەڕەنگ سەرهەڵبداو كۆببنەوە .
بۆیە كۆنگرەی چواری یەكێتی ئەنجامی ئەو كردارانە بوو ، بە واتایەكی دی كۆنگرەی یەكێتی پەرچەكردارێكی پێویست بوو بۆ گۆڕانكاری لەو دۆخە چەقبەستوییەی یەكێتی تێدا خنكابوو.
دوای ئەوە چی ڕویدا؟ واتە كۆنگرە ئەو خەونە ڕەنگاڵەییە بوو كە یەكێتیەكان دەیانبینی ؟ چارەسەری كێشەكانی یەكێتی كرد ؟ تەكەتولی نەهێشت ؟ كادیرە دڵشكاو و ڕەنجاوەكانی ئاشتكردەوە ؟ گەندەڵی و مشەخۆری و بە هەدەردان كۆتایی هات ؟ ڕاگەیاندن : ئەو چەكە كاریگەرەی خەباتی یەكێتی كە شاروشاخی دەخرۆشاند هەر لە كولەكەی بیلالدا بانكی حەق دەدات یان كەڕەنای سەرچۆپی هەڵپەڕكێیەكی نوێیە ؟
ڕێكخستن : ئەو ئالیەتە توندوتۆڵەی شانە چەكدارەكانی شاخ و ڕێكخستنەكانی شاری بە گیانی لەخۆبوردەیی و قوربانیدانەوە گرێدابوو، ڕوحی كاركردنی خۆبەخشانەی بەبەردا كراوەتەوە ، یان بەخشینەوەی پلەو پۆستەكانی ڕێكخستن وەكو نوقڵی بەرات بەر دراوسێ و نەیارەكانیشمان دەكەوێت ؟
دارایی هەروەك جاران سواڵی كەسابەتی پارەو پرۆژەی پەیداكردنی قوتی ژیانی كادیرانی یەكێتیە و ئەو بەرپرسانەی وەكو سەربازی ون هەموو تەمەنیان لە خزمەتی كەسوكاری شەهیدان و كادیرانی نەخۆش و خوێندكارانی بێ دەرماڵەدا بردۆتەسەر ئێستا لەگەڵ بازرگانان و مشەخۆرەكاندا كارەكانیان بەشكراوەو ڕابردوی پاك و دوێنێی بەرژەوەندی پەرستی تێكەڵاو كراوە ؟
پەیوەندییە كوردستانی و عێراقی و ئیقلیمی و نێو دەوڵەتیەكانمان خراوەتەوە سەر سكەی سەردەمی مام ، یان دوای ڕوداوەكان كەوتوین و وەك عەباسە نازانین لە دیوەخانان چی باسە ؟
ئەگەر حەق بدەین بە هاوسەرۆكان و سەركردایەتییە نوێیەكەی یەكێتی دەبێت بڵێین ، قەیرانی دارایی ، كۆرۆنا ، ڕێكخستنەوەی نێو ماڵێكی شڵەژاو و شڵەقاو و دۆڕاو، بەڵگەیەكی تا ڕادەیەك ڕاستن كە ساڵێك دوای كۆنگرە زۆر نیە بۆ دوبارە داڕشتنەوەو پێداچونەوەی ستراكچەرو ستراتیژی یەكێتی .
بەڵام بیانویەكی ناماقوڵ و لۆژیكێكی دۆڕاوە ئەگەر هەندێ كاری لە پێشینەو سەرەتایی و جەوهەرییان ئەنجام نەدابێت ، وەكو :
1-نەهێشتنی گەندەڵی و مشەخۆری و هەلپەرستی ئەوانەی وەكو تانوپۆ بە جەستەی یەكێتیەوە لكاون و ئێستەش ژمارەیان زیادی كردوە .
2-نەهێشتن و بنەبڕكردنی تەكەتول ، ئەو پەتایەی یەكێتی گەیاندە ئەو ڕۆژەی ئیرەیی پێنەبرێت ، كە ئێستاش بازاڕی گەرمەو كاڵاكانی كوالیتی بەرزترن .
3-دورخستنەوەی گوتاربێژەكانی سوڵتان و ئەو بە ناو ڕاوێژكارانەی هەرگیز پرۆژەو پێشنیارو بەرنامەیەكی زانستیانەیان پێنەبوە بۆ هاوسەرۆكان و پێشخستنی یەكێتی و چەسپاندنی ستراتیژی كاركردنی ، تەنها كاریان دورخستنەوەی خەڵكانی دڵسۆزو بە وەفای پەكێتی نیشتمانی بوە و ئێستەش لە بەرگ و دیزاینێكی شێوە جیاوازدا بەردەوامن .
4-ماقوڵە هەتا ئێستەش یەكێتی گوتە بێژێكی ڕەسمی نیە ، یان هەیەتی و یەك وشەی نەوتوە ، ماقوڵە هەتا ئێستەش مەكتەبی ناوەندیی ڕاگەیاندنی یەكێتی بەرپرسێكی نیە ، یان هەیەتی و خۆی بە كاتی دەزانێت ؟
ماقوڵە ئەو هەموو سەركردایەتییە هەتا ئێستە چوار وتاری جوان ، چوار پێشنیاری دروست و زانستیانە ، چوار هەوڵی جدیی بۆ هەستانەوەو بوژانەوەی یەكێتی ، بەشداریكردنی چوار بەرنامەی تەلەفزیۆنی ، چوار خولی كادیران ، چوار ڕوبەڕوبونەوەو بەرچەرچدانەوەی نەیارانیان نەكردوە ؟
ئەگەر هەڵسەنگاندنێكی زانستیانەی سیاسی بۆ ساڵێك دوای كۆنگرەی یەكێتی بكەین ناچارین بڵێین :
1- هەرچەندە بە گوێرەی پەیڕەو دەسەڵاتی یەكلاكەرەوە لای سەركردایەتیە ،بەڵام یەكێتی ئەو هەموو سەركردایەتیەی نەدەویست ،چونكە بە ڕاستی ناو و پێگەو پێناسەی سەركردایەتی پڕ بە باڵای هەندێك لەو كاڵایانە نیە پێشەوایەتی حزبێكی وەكو یەكێتی بكەن .
2-بڕیارێكی هەڵە بوو كە بەرپرسی مەكتەبەكان ئەندامی مەكتەبی سیاسی بن ، چونكە كارەكان و ئەركەكانی مەكتەبی سیاسی جیاوازە لە كاری ڕۆژانەی مەكتەبەكان ، كاری ئەوان بەڕێوەبردن و جێبەجێكردنی ستراتیژەكانی یەكێتیە ، نەخشەسازی و بڕیارلێدانی سەرجەم كایەكانی كاری حزبییە ، ئەندامانی مەكتەبی سیاسی پێویستە قاڵبوی سیاسەت و گفتوگۆو دانوستاندن و دواڕۆژی سیاسەتی حزب بن .
بۆیە پێویستە یەكێتی نیشتمانی كوردستان ، پلنیۆم ، یان بڕیاری كۆنگرەیەكی پێشوەختە بدات ، بۆ پێداچونەوە بە سەرجەم كایەو پایەكانی كاری حزبی و سیاسی خۆیدا ، سەركردایەتیەكەی كەمبكاتەوەو ستراتیژی كاركردنی بگۆڕێت بە شێوەیەك لەگەڵ مێژوو ئەركی قۆناغەكەدا بگونجێت .
سەمەد زەنگەنە
قەیوان گروپ
مایۆرکا سیتی جوانییەک لە دڵی سروشتدا
