كورد بەتەنیا جێبهێڵن

پۆڵەتیك پرێس: لاڤە واحید
لە وتارێكدا بۆ گۆڤاری فۆرین ئەفێرس، رۆبەرت فۆرد، باڵیۆزی پێشووی ئەمریكا لە سوریا داوای لە ئیدارەی نوێی ئەمریكا كرد بەشێوازێكی واقعییانە مامەڵە لەگەڵ دۆسیەی سوریا بكات لە قۆناغی داهاتووداو نووسیویەتی: پێویستە ئەمریكا دان بە شكستی خۆیدا بنێت لە سیاسەتی خۆی لەسوریا و بزانێت ناتوانێت لەوێ دەوڵەت بنیادبنێت.

لەو وتارەدا فۆرد ئاماژەی بەوەكرد، لەماوەی چوار ساڵی دەسەڵاتیدا، دۆناڵد ترەمپ چەندین جار پەیمانیداوە بە دەركردنی ئەمریكا لە سیاسەتی بنیادنانی دەوڵەت‌و ئەوەشی نووسیوە: هەوڵە درێژمەوداكانی ئەمریكا لەو چوارچێوەیەدا بۆ بنیادنانەوە و بەدیهێنانی سەقامگیری بۆ كۆمەڵگاكانی دوای جەنگ، سەركەوتنی بەدەستنەهێناوە.

بەپێی قسەكانی فۆرد، ترەمپ بەشێوەیەكی گەورە پابەند بووە بە هەڵوێستی خۆیەوە لەمیانی كەمكردنەوەی ژمارەی سەربازانی ئەمریكا لە عێراق و ئەفغانستان و پارەداركردنی هاندانی دیموكراسی بەنزیكەیی بەڕێژەی ملیارێك دۆلار كەمكردووەتەوە.

لەگەڵ ئەوەشدا، ئیدارەی ترەمپ سەرباری دووركەوتنەوەی لە سیاسەتی بنیادنانی دەوڵەت لە سوریا، بەڵام چەند هەوڵێكی جیاوازیشیدا بۆ بەكارهێنانی هێزی سەربازی خۆی و فشاری ئابووری لەپێناو ناچاركردنی بەشار ئەسەد سەرۆكی سوریا بۆ قایل بوون بە شایستە دەستوورییەكانی كورد و خۆبەڕێوەبەری كوردەكان.

ئەو ناوچە كوردیانە كە دەكەونە ژێر دەسەڵاتی ئەمریكا، بۆخۆیان بوونە نیمچە دەوڵەتێك

هەروەها نووسیویەتی: ئەو ناوچە كوردیانە كە دەكەونە ژێر دەسەڵاتی ئەمریكا، بۆخۆیان بوونە نیمچە دەوڵەتێك بەجۆرێك، سوپای تایبەت بەخۆیان دروستكرد لەژێر ناوی هێزەكانی سوریای دیموكرات “هەسەدە” كە لەلایەن یەكینەكانی پاراستنی گەل “یەپەگە” و باڵە سیاسییەكەی لەناو پارتی یەكێتی دیموكراتی كۆنتڕۆڵكراوە.

لە ئێستاشدا، بەگوێرەی قسەكانی فۆرد، ئەو نیمچە دەوڵەتە لەدوای خەرجكردنی 2.6 ملیار دۆلار لەلایەن ئەمریكاوە وەك پاڵشتی، منداڵی ئەمریكایە و لەژێر پاراستنی سەربازی خۆیدا پەروەردە بووە و لە دوژمنەكانی پاراستوویەتی، وتیشی: ناوچەی خۆبەڕێوەبەری كوردانی رۆژئاوا هەتا داهاتوویەكی چاوەڕوانكراو پشت بە سەرچاوەكانی ئەمریكا دەبەستێت.

فۆرد ئاماژەی بەوەشكرد، سوریا هەرگیز دۆسیەی سەرەكی نەبووە لە ئاسایشی نیشتیمانی ئەمریكادا و بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا لەوێ لەوە سنووردارتر بووە كە رێگریبكات لە ململانێكانی سوریا، وتیشی: واشنتۆن چاكسازی سیاسی لە دیمەشق بەدینەهێناوە و سەقامگیری بۆ وڵاتەكە نەگەڕاندووەتەوە، لەمڕووەوە داوای لە بایدن كرد پلانی كشانەوەی سەدان سەربازی ئەمریكی كە لە سوریادان بگۆڕێت و پشت بە سوریا و روسیا و توركیا ببەستێت لە روبەڕوبوونەوەی داعش.

كەمكردنەوەی ژمارەی سەربازانی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی سوریا، چارەسەری كێشەكان ناكات

بە بڕوای فۆرد، ئەگەر ئامانجەكە رێگریكردن بێت لەوەی داعش دووبارە دەستنەكاتەوە بە رێكخستنەوەی خۆی و بەكارهێنانی خاكی سوریا بۆ هێرشەكانی، ئەوا كەمكردنەوەی ژمارەی سەربازانی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی سوریا، چارەسەری كێشەكان ناكات، وەكچۆن چارەسەرەكە بە سزادانی بەشار ئەسەد نایەتەئاراوە بەڵكو سەپاندنی سزا هێزەكانی حكومەتی سوریا بە سەرچاوەی كەمترەوە بەجێدەهێڵێت لە جەنگ دژی كۆمەڵە توندڕەوەكان.

فۆرد باسی لەوەشكردووە، بەبێ رووپۆشی دیبلۆماسی و سەربازی ئەمریكا، هەسەدە و یەپەگە رووبەڕووی دوو بەرە یاخود سێ بەرەی جەنگ دەبنەوە لەپاڵ داعشدا، ئەوانیش توركیا و سوریان، بۆیە بۆ دوورخستنەوەی روودانی ئەم ئەگەرە، پێویستە ئەمریكا لە پاڵپشتیكردنی هێزە كوردییەكان و مانەوەی لە رۆژهەڵاتی سوریا بەردەوام بێت.

هەر بە بڕوای فۆرد، ئەگەر لە حاڵەتێكدا روسیا و توركیا و سوریا فشارەكانیان بۆسەر ئەمریكا و نیمچە دەوڵەتەكەی كوردانی رۆژئاوا زیادبكەن، ئەوا واشنتۆن ناچار دەبێت پەنا بباتەبەر سەرچاوەی زیاتر بۆ روبەڕوبوونەوەی كێشەكە، وەكچۆن لە هاوینی ساڵی 2020 روویدا كاتێك كە هێزەكانی روسیا گەڕەكانی ئەمریكایان هەراسان كرد، سەرئەنجام سەركردایەتی ناوەندی ئەمریكا هەستا بە ناردنی یەكە زرێپۆشەكان بۆ بەرگریكردن.

بەڕەچاوكردنی ئەو كەلێنانەی سیاسەتی ئەمریكا لە سەردەمی ترەمپدا جیادەكاتەوە، ئیدارەی نوێی ئەمریكا پێویستی بە سیاسەتێكی نوێ هەیە كە بتوانێت بەبێ پابەندبوونی سوپای ئەمریكا بە شەڕێكی هەتاهەتایی، داعش لەناوبەرێت، هاوكات، بایدن دەتوانێت بە بەكارهێنانی دیبلۆماسیەت، زیاتر پشت بە روسیا و توركیا ببەستێت، لە حاڵەتێكدا ئەگەر ئەم پێشنیارە دڵخۆشكەریش نەبێت لانیكەم داننان بە بەرژەوەندی ئەو دوو وڵاتە لە سوریا ئەنجامی باشتری دەبێت.

فۆرد داوا لە بایدن دەكات، هاوبەشە كوردەكانی رۆژئاوا بە ستراتیژی نوێ سەرسام نەكات و پێویستە پێشوەختە لە هەنگاوەكانی دواتری ئەمریكا ئاگاداریان بكاتەوە چونكە هەسەدە و یەپەگە هاوبەشێكی باش بوون لە شەڕی دژی داعش.

فۆرد داوا لە بایدن دەكات، هاوبەشە كوردەكانی رۆژئاوا بە ستراتیژی نوێ سەرسام نەكات

لەلایەكی دیكەشەوە داوا لە بایدن دەكات لەڕێی رێككەوتنێكەوە رێگا بە روسیا بدات لە هەردوو بەرەی فوڕاتەوە رێپێدراوبێت دژی داعش بجەنگێت بەڵام ئەمە پێویستی بە زیادكردنی ژمارەی سەربازانی روسیا لەو ناوچانە دەبێت بەپێی خشتەیەكی كاتی تا لە كۆتاییدا ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی ئەمریكا دەكەونە ژێر دەسەڵاتی روسیاوە.

هاوكات، ئەو باڵیۆزەی پێشووی ئەمریكا داوا لە بایدن دەكات بڕوا بە ئەنقەرە بهێنێت لە پاراستنی سنورەكانی باشوری خۆی لەگەڵ سوریا، بەتایبەت كە ئەویش بەرژەوەندی خۆی هەیە و دژی هێرشەكانی داعش لەناو خاكەكەی دەجەنگێت، بەبڕوای فۆرد، واشنتۆن دەتوانێت لەڕێی ئامێری تەكنەلۆجی و چاودێرییەوە بۆ چاودێریكردنی جوڵەی داعش پاڵپشتی توركیا بكات، ئاماژەی بەوەشكرد، هەماهەنگی ئەمجارەی ئەمریكا لەگەڵ توركیا ئاسانتر دەبێت كاتێك راستەوخۆ پاڵپشتییەكانی بۆ هێزە كوردییەكانی رۆژئاوا رادەگرێت بەتایبەت كە ئامانجی سەرەكی توركیا رێگریكردنە لەوەی ئەم كۆمەڵە كوردیانە ببنە خاوەنی كیانی سەربەخۆی خۆیان لە سوریا.

هەروەها نووسیویەتی: زۆر باشترە بۆ روسەكان كە بەپێی رێكخستنە نوێیەكان لە كارەكانیان بەردەوام بن، هاوكات، بە هاوكاری لەگەڵ حكومەتی سوریا، روسیا دەتوانێت “فەیلەقی شەش” پێكبهێنێت بە بەشداری هەسەدە و لەژێر سەركردایەتی خۆی، وەكچۆن پێشتر فەیلەقی پێنجی دروستكرد كە پێكهاتبوو لە چەكدارانی سەر بە دیمەشق كە لە سەرتاسەری وڵات بە ئەركی سەربازی هەڵدەستان.

پێویستە لەسەر هەسەدە و یەپەگە، دانوستان لەگەڵ دیمەشق بكەن

فۆرد باس لەوەش دەكات، پێویستە لەسەر هەسەدە و یەپەگە، دانوستان لەگەڵ دیمەشق بكەن لەبارەی دۆخی سیاسی ئەو ناوچانەی دەسەڵاتیان بەسەریاندا هەیە، هاوكات دانوستان لەبارەی مافەكانی وەك ناسنامەی كوردی و مافی موڵكداری لەگەڵ دیمەشق بكەن.

لە كۆتایی وتارەكەیدا، فۆرد داوا لە بایدن دەكات عەقڵانی بێت لەبارەی توانای ئەمریكا لە نەهێشتنی ناكۆكییە سیاسییەكانی سوریا، ئاماژەی بەوەشكرد، بەرپرسە ئەمریكییەكان لەناویشیاندا بەنموونە من، ماوەیەكی زۆر هەوڵماندا وا لە رژێمی ئەسەد بكەین چاكسازی بكات بەڵام ئەم هەوڵانە سەركەوتنی سنوورداریان بەدەستهێنا، وتیشی: بایدن دەتوانێت لەسەر هەمان ستراتیژی ترەمپ بڕوات، بەڵام ئەمە بە مانای خەرجكردنی ملیاران دۆلار و گەورەكردنی كێشە تائیفییەكان و شكست لە كۆتاییهێنان بە رێكخراوی چەكداری داعش دێت.