یەكێتی بوون وا دەبێت

پێشنیارێك بۆ گفتوگۆ
سوپاسی هاوڕێم سامان سنجاوی دەكەم، لەخەمخۆری بۆ یەكێتییەكەی، وەڵامی وتارێكی منی داوەتەوە، (چی دەگوزەرێ میرم؟)، لێرەدا بە پێویستی دەزانم لەو سەدان كادرو نووسەرو ڕوناكبیرانەی یەكێتی، كە خزاونەتە پەیجە تایبەتییەكانی نێوانیانەوە وەك (پرس‌و گەشەپێدانی بیرو و ئەكادیمیای سیاسەت و دەیانی دی)و لەخۆیان و بەشداربووەكانیان زیاتر كەسی دی بۆڵەو چرپەو ڕازو پێشنیارەكانیان نابینێت، ئەو وتارەی من‌و كاكە سامان بكەن بە دەركەو مینبەرێكی ئازادو بێترس و سڵەمینەوە و بەنووسین‌و وتارەكانیان نەخشەڕێگەیەك، ستراتیژێك دابڕێژن بۆ ڕزگاركردن و دەربازكردن و هەستانەوەو بوژانەوەی یەكێتی نیشتمانی كوردستان، لەو بارودۆخ و ئابڵوقەیەی لەهەموو لایەكەوە خراوەتە سەری.

سەرەتا وا دەخوازێت بە چەند خاڵێكی كورت و پوخت وەڵامێكی وەڵامەكەی كاكە سامان بدەمەوە:
1- یەكێتی (بیر)ی هەبووە؟
فەلسەفەو بیری سیاسی هەموو پارتێك لە ئایدۆلۆژیایەكی سیاسیەوە سەرچاوە دەگرێت، بەر لە ڕاپەڕین ئایدۆلۆژیای گشتی و ڕاگەیەنراوی یەكێتی نیشتمانی كوردستان، ماوەیەك ماركسی – لینینی و ماوەیەك (ماو)ی بوو، باڵەكانیش هەر یەكەو ئایدۆلۆژیایەكی هەڵگرتبوو، یەك ناسیونالیستی و یەك تەواو پێچەوانەوعێراقچی‌و..هتد.

ڕاستیەكیش نكوڵی لێنەكرێت ئەوەیە هەچكاتێك (بیر)ەكان بەریەككەوتن، ئایدۆلۆژیاكەش لەرزۆك و شەق و شڕ دەبێت، هەر ئەوەشی لێكەوتەوە، جیابوونەوەی حسك و ئاش و ئەوانی تر.

دوای ڕاپەڕینیش، هەڵوەشاندنەوەی كۆمەڵە و هەڵگرتنی ئایدۆلۆژیای سوسیالدیموكرات بوو بەویردی سەر زمانی یەكێتییەكان.

ئەنجامی ئەو فرەییە لە ئایدۆلۆژیادا گرنگینەدان و پشتگوێخستنی بوو لە لایەن سەركردایەتی یەكێتی بەتایبەتی و تێكڕای یەكێتییەكانەوە بە گشتی، هەر بۆیە هەڤاڵ مەلا بەختیار نەهەقی نییە ئێستاش زۆرینەی سەركردایەتی و كادرانی یەكێتی ناتوانن، یان نازانن پێناسەیەكی (سۆسیالدیموكرات) بكەن.

2- منیش لەگەڵ هەڤاڵ ساماندام، (هەچ حیزبێك بەقۆناغ (بیر)ی لە خۆی داماڵیبێت، ئەنجامەكەی تەنیا مانەوەی مێژووەكەیەتی لە شۆڕش و قارەمانێتی پێشمەرگەو شەهیدەكانی).

ئێمەش تەنیا شانازیمان بەو مێژووە پڕ قارەمانێتیەوە كردووە، بەڵام حاڵی حازر، ئێمە ئەو مێژووە ناشیرین دەكەین، یان ئەو كەسانەی ئەو مێژووەیان دروست كردووە؟

2- پشودانی جەنگاوەرانی شاخ و سەرخەوشكاندنی خەباتی شۆڕشگێڕیش عورفێكی شۆڕەكانی دونیایەو بەتێپەڕبوونی تەمەن و پیربونی مرۆڤ و سپاردنی ئەركەكانی بە گەنج و لاوەكانیش سوننەتی حەیاتەو دەبێت جێبەجێبكرێت.

هەر ئەوەش بوو كۆنگرێسی ئەمریكا لەیەكی حوزەیرانی 1954 دەستەواژەی (هودنە)ی لە جیاتی جەنگاوەرە شۆڕشگێرە دێرینەكان داناو، لەو ڕۆژەداو هەموو ساڵێك یادی ئەو جەنگاوەرانە دەكرێتەوەو پاداشتێكی ساڵانەشیان بەسەردا دابەش دەكرێت.

خۆزگە جەنگاوەرانی ئێمەش هەموو ساڵێك ڕۆژێكیان هەبوایەو پڕ بەهاترین پاداشتیش بكرانایە، نەك وەك ئێستا دانە بەدانەیان مێژووی خۆیان و یەكێتییەكەشیان ناشیرین و لەكەدار دەكەن.

3- تۆ پێتوایە ساڵێك زۆرە بۆ ڕاستكردنەوەی هەڵەو كەموكوڕییە كەڵەكەبوو پەنگخواردوەكانی پەنجا ساڵی حیزبێك؟ ئەو ساڵەش (دوای كۆنگرەی چوار ) نیوەی كەرەنتینەی كۆرۆناو بەشێكی قەیرانی دارایی بردبێتی.

4- سەبارەت بە شاڕێی خەباتی مەدەنی، هیچ حیزبێك ئەوەندەی یەكێتی لە كۆمەڵگەیەكی زۆرینە موسوڵمان و تێكەڵەیەك لە خێڵەكی و عەشیرەت و كۆنەپەرستی‌و …هتد خەباتی مەدەنی نەكردووە، كێ ئەوەندەی ئێمە لەگەڵ ngoكان كاری كردووە؟

چی حیزبێك ئەوەندەی یەكێتی ڕێكخراوە مەدەنییەكانی چالاك بووە؟ كێ ئەوەندەی هەڤاڵ مەلا بەختیار كاری بۆ كۆمەڵگەی مەدەنییەت كردووەو بە گژ كۆنەپەرستیدا چووەتەوە؟

چی حیزبێك ئەوەندەی یەكێتی گرنگی بە دیموكراسییەت و چەسپاندنی بنەماكانی داوە؟ خۆ كەسیش ناتوانێت نكوڵی لە جیاوازییەكانی زۆنی سەوز بكات لەگەڵ ناوچەكانی ترو هەتا عێراقیش.

ئەی هۆكاری ئەم پاشاگەردانیەی كۆمەڵگەو یەكێتی چی بووەو چییە؟

تەنیاو تەنیا پەتاو ڤایرۆسی تەكەتول بووەو لەوانەیە لەمەو دواش هەر تەكەتول بێت.

سەمەد زەنگەنە

قەیوان گروپ

 


مایۆرکا سیتی جوانییەک لە دڵی سروشتدا