سیستەمی بانکی سویفت

هیوا جاف – ناوەندی ئەکادیمیی تۆژینەوەی نیشتمانی

سویفت تۆڕێکی پەیام ناردنە کە دامەزراوە داراییەکان بەکاری دەهێنن بۆ گواستنەوەی زانیاری و ڕێنماییەکان بە شێوەیەکی پارێزراو لە ڕێگەی سیستەمێکی ستانداردی کۆدەکانەوە. هەرچەندە سویفت بووەتە بەشێکی گرنگی ژێرخانی دارایی جیهانی، بەڵام خۆی دامەزراوەیەکی دارایی نییە سویفت سەروەت و سامان هەڵناگرێت و ناگوازێتەوە. بەڵکو سوودەکەی لە دەسەڵاتی ئاسانکاریدایە بۆ پەیوەندییەکی پارێزراو و کارا لە نێوان دامەزراوە ئەندامەکاندا.  سویفت تۆڕێکی فراوانی نامە ناردنە کە بانکەکان و دامەزراوە داراییەکانی تر بەکاریدەهێنن بۆ ناردن و وەرگرتنی زانیاری خێرا و ورد و پارێزراو، وەک ڕێنماییەکانی گواستنەوەی پارە.

 

سویفت بە زاراوەیەکی سادە چییە؟

لە پشت زۆربەی گواستنەوەی پارە و ئەمنی نێودەوڵەتییەوە کۆمەڵەی پەیوەندییە داراییەکانی نێوان بانکی جیهانییە کە بە سیستەمی سویفت ناسراوە کە بریتیە لە تۆڕێکی فراوانی نامە ناردن کە بانکەکان و دامەزراوە داراییەکانی تر بەکاریدەهێنن بۆ ناردن و وەرگرتنی زانیاری خێرا و ورد و پارێزراو، وەک ڕێنماییەکانی گواستنەوەی پارە لە ئەژمارێکەوە بۆ ئاژمارێکی تر لە هەر شوێنیک ناو خۆیی یا جیهان.

بەڵام ئەمە چۆن ڕوودەدات؟ لە پشت زۆربەی گواستنەوە وئەمنیەت و پاراستنی پارەکەتەوە سیستەمێ هەیە کە بە کوردی بە سوێفت دەناسرێت (سیستەمی نێودەوڵەتیی کۆمەڵگەی پەیوەندییە داراییەکانی نێوان بانکی جیهانی)، سویفت کەبە عەرەبیەکەی بەناوی (جمعية الاتصالات المالية العالمية بين البنوك) ناسراوە وئاماژەی پێدەکرێت لە زمانی ئنگلیزی و جیهانیەکەیەوە وەرگیراوە:

the Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications

بەپێی قوتابخانەی ئابووری لەندەن، “پشتیوانیکردن بۆ تۆڕێکی هاوبەش، دەستیکرا بە بەدەستهێنانی فۆڕمێکی دامەزراوەیی لە کۆتاییەکانی شەستەکاندا، کاتێک کۆمەڵەی دارایی یۆرۆپین ( (SFE کۆمەڵەیەکی شەش بانکی گەورە و بنکەکەی لە لۆکسمبۆرگ و پاریس دەستی بە ‘پڕۆژەی گۆڕینی پەیام’ کرد.

بەهۆیەوە سیستەمی سویفت لە ساڵی ١٩٧٣ پێکهێنرا. شەش بانکی گەورەی نێودەوڵەتی کۆمەڵگەیەکی هاوبەشیان پێکهێنا بۆ بەڕێوەبردنی تۆڕێکی جیهانی کە پەیامە داراییەکان بە شێوەیەکی پارێزراو و لە کاتی خۆیدا بگوازێتەوە.

کۆمپانیای سویفت لە سەرەتادا ساڵی ١٩٧٣ بە ٢٣٩ بانک لە ١٥ وڵاتدا دامەزراوە. تا ساڵی ١٩٧٧ فراوانتر بوو بۆ ٥١٨ دامەزراوە لە ٢٢ وڵاتدا. لە ساڵی ٢٠٢٢دا زیاتر لە ١١ هەزار دامەزراوە ئەندامی جیهانی سوێفتن کە لە زیاتر لە ٢٠٠ وڵات هەرێم پێک هاتون.

سیستەمی نامە(پەیام) ناردنی سویفتنێتی ڕێگە بە بانکەکان دەدات زانیاری سەبارەت بە مامەڵە داراییەکان هاوبەش بکەن. دامەزراوە داراییەکان سویفت بەکاردەهێنن بۆ ئاڵوگۆڕی زانیاری بە شێوەیەکی پارێزراو لەوانەش ڕێنماییەکانی پارەدان.

لە ساڵی ٢٠٢١دا بە تێکڕا ڕۆژانە ٤٢ ملیۆن پەیامیان لە ڕێگەی تۆڕەکەوە ناردووە، کە بە بەراورد بە ساڵی ٢٠٢٠ بە ڕێژەی ١١.٤% زیادیکردووە.

 

کارە سەرەکیەکانی ئەم سیستەمە:

  • کۆمەڵەی پەیوەندییە داراییەکانی نێوان بانکی جیهانی (SWIFT) هاوبەشییەکی خاوەندارێتی ئەندامەکانە(پەیامەکان) و مامەڵەی دارایی سەلامەت و پارێزراو بۆ ئەندامەکانی دابین دەکات.
  • ئەم تۆڕەی پارەدان ڕێگە بە تاک و بازرگانەکان دەدات پارەی ئەلیکترۆنی یان کارت وەربگرن تەنانەت ئەگەر کڕیار یان فرۆشیار بانکێکی جیاواز لە وەرگری پارەدار بەکاربهێنێت.
  • سویفت، ئەمڕۆ، گەورەترین و ڕێکخراوترین شێوازە بۆ پارەدان و یەکلاکردنەوەی نێودەوڵەتی.
  • سویفت بە دیاریکردنی کۆدی ناسنامەی تایبەت بۆ هەر دامەزراوەیەکی ئەندام (ژمارەیەکی BIC) کاردەکات کە نەک تەنها ناوی بانکەکە بەڵکو وڵات و شار و لقەکەی دەناسێتەوە.
  • سویفت بۆ سەپاندنی سزای ئابووری بەکارهاتووە، وەک بەسەر ئەکتەرە خراپەکانی وەک ئێران و ڕووسیا.

 

سویفت کۆدێکی تایبەت بۆ هەر ڕێکخراوێکی دارایی دیاری دەکات کە یان هەشت پیت یان ١١ پیتی هەیە، کە بە کۆدی ناسێنەری بانکی ناسراوە، یان BIC. هەروەها ڕەنگە BIC بە زاراوەی کۆدی SWIFT، SWIFT ID، یان کۆدی ISO 9362 بڕوات. بۆ ئەوەی تێبگەین کە چۆن کۆدەکە دیاری کراوە، با سەیری بانکی ئیتاڵی یونیکرێدیت بانکا بکەین کە بارەگا سەرەکییەکەی لە میلانۆیە. کۆدی SWIFT ی هەشت پیتی UNCRITMM ی هەیە.

  • چوار پیتی یەکەم: کۆدی پەیمانگا (UNCR بۆ UniCredit Banca)
  • دوو پیتی داهاتوو: کۆدی وڵات (ئایتی بۆ وڵاتی ئیتاڵیا)
  • دوو پیتی داهاتوو: شوێن/کۆدی شار( (MM بۆ میلانۆ

سێ کاراکتەری کۆتایی: ئیختیارین، بەڵام ڕێکخراوەکان بەکاریان دەهێنن بۆ تەرخانکردنی کۆدەکان بۆ تاکە لقەکان با وا دابنێین کڕیارێکی لقی بانکی ئەمریکا لە نیویۆرک دەیەوێت پارە بۆ هاوڕێکەیان بنێرێت کە لە لقی یونیکرێدیت بانکا لە ڤێنیز بانکی دەکات. کڕیاری نیویۆرک دەتوانێت بە ژمارەی ئەژمێری هاوڕێکەی و کۆدی سویفتی ناوازەی UniCredit Banca بۆ لقی ڤێنیزەکەی بچێتە ناو لقی بانکی ئەمریکا.

بانکی ئەمریکا پەیامی گواستنەوەی پارەدان SWIFT دەنێرێت بۆ لقی یونیکرێدیت بانکا لە ڕێگەی تۆڕی پارێزراوی SWIFT. کاتێک یونکرێدیت بانکا پەیامی SWIFT سەبارەت بە پارەی داهاتوو وەردەگرێت، پارەکە پاک دەکاتەوە و دەیخاتە سەر ئەژمێری هاوڕێ ئیتاڵییەکە.

هەرچەندە SWIFT بەهێزە، ئەوەت لەبەرچاو بێت کە تەنها سیستەمێکی نامە ناردنە. سویفت هیچ پارە و زەمانەتێکی لەبەردەستدا نییە، هەروەها ئەژمێری موکلیمان بەڕێوەنابات

لە کاتی گواستنەوەی پارەی نێودەوڵەتیدا، کۆدی SWIFT/BIC بەکاردەهێنرێت بۆ ناسینەوەی بانکی تایبەتی خۆت. IBAN ی تۆ ئەژمێری بانکی تاکەکەسی تۆ دەناسێتەوە کە لەو بانکەدا بەکاردەهێنرێت.

سویفت بەردەوامە لە پاراستنی پێگەی باڵادەستی خۆی لە بازاڕدا. ڕەنگە سەرکەوتنەکەی بگەڕێتەوە بۆ ئەوەی کە چۆن بەردەوام کۆدی پەیامی نوێ زیاد دەکات بۆ گواستنەوەی مامەڵە داراییە جیاوازەکان و بۆ پاراستنی ئاسایشی پلاتفۆرمەکەی.

هەرچەندە سویفت بە پلەی یەکەم بۆ ڕێنماییە سادەکانی پارەدان دەستی پێکردووە، بەڵام ئێستا پەیام بۆ چەندین کردار دەنێرێت، لەوانە مامەڵەی پارێزراو، مامەڵەی گەنجینەی، مامەڵەی بازرگانی و مامەڵەی سیستەم. لە دوایین ڕاپۆرتی سویفتدا، لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٢ەوە، داتاکان دەریانخستووە کە ٤٤.٥%ی ترافیکی سویفت هێشتا بۆ پەیامەکانی بنەمای پارەدان، لەکاتێکدا ٥٠.٦% نوێنەرایەتی مامەڵەی ئەمنی دەکات.

 

کێ سویفت بەکاردەهێنێت؟

لە سەرەتاوە دامەزرێنەرانی سویفت تۆڕەکەیان دیزاینکرابوو بۆ ئاسانکاری پەیوەندیکردن سەبارەت بە گەنجینەی و مامەڵەکانی پەیوەندیدار. بەهۆی بەهێزی دیزاینی فۆرماتەکانیەوە لە ڕێگەیەوە SWIFT وردە وردە فراوانتر بوو بۆ پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری بۆ ئەمانەی خوارەوە:

  • بانکەکان
  • پەیمانگای دەڵاڵی و خانووی بازرگانی
  • بریکاری پارەپاسەوانەکان
  • کۆمپانیاکانی بەڕێوەبردنی سەروەت و سامان
  • خانەکانی پاککردنەوە
  • کۆگاکان
  • ئاڵوگۆڕەکان
  • خانووی بازرگانی کۆمپانیاکان
  • بەشداربووانی بازاڕی گەنجینەی و پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری
  • ئەو کەسانە یان بازرگانیانەی کە وایەری نێودەوڵەتی یان گواستنەوەی پارە دەکەن
  • دەڵاڵی دراوی بیانی و پارە.

 

سیستەمی SWIFT چەندین خزمەتگوزاری پێشکەش دەکات کە یارمەتی بازرگانی و تاکەکان دەدات بۆ تەواوکردنی مامەڵە بازرگانییە بێ کێشە و وردەکان. هەندێک لەو خزمەتگوزارییانەی پێشکەش دەکرێن لە خوارەوە ئاماژەیان پێکراوە.

بەرنامە پەیوەندییەکانی سویفت ڕێگە بە دەست گەیشتن بە چەندین بەرنامەی جۆراوجۆر دەدەن، کە بریتین لە هاوتاکردنی ڕێنمایی لە کاتی ڕاستەقینەدا بۆ مامەڵەکانی گەنجینەی و فۆڕێکس، ژێرخانی بازاڕی بانکی بۆ پرۆسێسکردنی ڕێنماییەکانی پارەدان لە نێوان بانکەکاندا، و ژێرخانی بازاڕی زەمانەتەکان بۆ پرۆسێسکردنی ڕێنماییەکانی پاککردنەوە و یەکلاکردنەوە بۆ پارەدان، زەمانەتەکان، فۆڕێکس، و مامەڵەی وەرگیراوەکان.

سویفت بەم دواییە داشبۆرد و سوودمەندییەکانی ڕاپۆرتکردنی ناساندووە کە ڕێگە بە کڕیارەکانی دەدات دیدێکی داینامیکی و کاتی ڕاستەقینە بۆ چاودێریکردنی پەیامەکان، چالاکییەکان، ڕەوتی بازرگانی و ڕاپۆرتکردن و پارامێتەرەکان بەدەستبهێنن.

بە ئامانجی خزمەتگوزارییەکانی دەوروبەری پابەندبوون بە تاوانە داراییەکان، سویفت ڕاپۆرتکردن و خزمەتگوزارییەکان بۆ کڕیارەکەت بناسە (KYC)، سزاکان و دژە سپیکردنەوەی پارە (AML) پێشکەش دەکات.

ناوەڕۆکی کاروباری SWIFT لە دابینکردنی تۆڕێکی پارێزراو و متمانەپێکراو و قەبارەداردایە بۆ جووڵەی نەرم و نیان لە پەیامەکاندا. لە ڕێگەی ناوەندە جۆراوجۆرەکانی نامە ناردن و سۆفتوێرەکان و پەیوەندی تۆڕەکانییەوە، سویفت چەندین بەرهەم و خزمەتگوزاری پێشکەش دەکات کە ڕێگە بە کڕیارە کۆتاییەکانی دەدات پەیامی مامەڵەیی بنێرن و وەربگرن.

چۆن سویفت پارە پەیدا دەکات؟

سویفت ڕێکخراوێکی هاوبەشە کە ئەندامەکانی خاوەندارێتی دەکەن.

ئەندامان بەپێی خاوەندارێتی پشکەکان پۆلێن دەکرێن. ئەندامان بۆ یەکجار پارەی بەشداریکردن (بون بەئەدام) دەدەن لەگەڵ پارەی ساڵانەی پشتگیری کە بەپێی پۆلینی ئەندامان دەگۆڕێت.

هەروەها سویفت پارە لە بەکارهێنەران وەردەگرێت بۆ هەر پەیامێک بە پشتبەستن بە جۆری پەیام و درێژی پەیامەکە. هەروەها ئەم پارانە بەپێی قەبارەی بەکارهێنانی بانکەکە دەگۆڕێت؛ ئاستی جیاوازی بارگاویکردنەوە بۆ ئەو بانکانە هەیە کە قەبارەی جیاوازی پەیامەکان دروست دەکەن.

جگە لەوەش کۆمپانیای SWIFT خزمەتگوزاریی زیادەی وەک لە سەرەوە باسکراوە خستووەتە بازاڕەوە. ئەمانە بەهۆی مێژووی دوور و درێژی داتاکانەوە پشتگیری دەکرێن کە لەلایەن SWIFT ەوە پارێزگاری لێدەکرێت. ئەمانە بریتین لە زیرەکی بازرگانی، داتای ئاماژە، و خزمەتگوزارییەکانی پابەندبوون و پێشکەشکردنی ڕژێمی داهاتی دیکەی SWIFT

ئاستەنگیەکانی بۆ سویفت:

زۆربەی کڕیارانی SWIFT قەبارەی مامەڵەی گەورە پرۆسێس دەکەن کە بۆیان داخڵکردنی ڕێنماییەکان بە دەستی پراکتیکی نییە. پێویستی بە ئۆتۆماتیکیکردنی دروستکردن و پرۆسێسکردن و گواستنەوەی پەیامەکانی SWIFT لە گەشەکردندایە. بەڵام ئەمە بە تێچوون و زیادبوونی سەرپێچی کارگێڕی دێت.

هەرچەندە کۆمپانیای SWIFT سەرکەوتوو بووە لە دابینکردنی نەرمەکاڵا بۆ ئۆتۆماتیکیکردن، بەڵام ئەوەش تێچووی زۆری هەیە. ڕەنگە سویفت پێویستی بە دەست لێدان لەم بوارە کێشەدارانە هەبێت بۆ زۆربەی بنکەی کڕیارەکانی. چارەسەرە ئۆتۆماتیکیەکان لەناو ئەم فەزایەدا ڕەنگە ڕژێمێکی نوێی داهات بۆ سویفت بهێنێتە ئاراوە و لە درێژخایەندا کڕیارەکان سەرقاڵ بکەن.

بەهۆی پشتبەستنیان بە سویفت بۆ ئەنجامدانی پەیوەندی خێرا و بێکێشە و پارێزراو، وڵاتانی جیهان هاندەرێکیان هەیە بۆ ئەوەی لە دۆخێکی باشدا لەگەڵ ڕێکخراوەکەدا بمێننەوە. سویفت لەلایەن بانکە ناوەندییەکانی وڵاتانی گروپی دە (G10) سەرپەرشتی دەکرێت، بەڵام ڕێکخراوێکی بێلایەنە و بۆ بەرژەوەندی هەموو ئەندامەکانی کاردەکات.

لە ساڵانی ڕابردوودا، ئەگەری بەکارهێنانی ئەندامێتی سویفت وەک سزایەکی ئابووریی ئەگەری دژی ئەندامان چەندین جار سەریهەڵداوە. بۆ نموونە لە ساڵی ٢٠١٢ یەکێتی ئەوروپا سزایەکی بەسەر ئێراندا دەرکرد کە سویفتی ناچار کرد پەیوەندی بانکە سزادراوەکانی ئێران بپچڕێنێت.

تا 28ی شوباتی 2022، ئەمریکا، یەکێتی ئەوروپا، بەریتانیا و کەنەدا ڕێککەوتوون لەسەر سەپاندنی سزای ئابووری بەسەر ڕووسیادا لە وەڵامی داگیرکردنی ئۆکرانیا بە لابردنی بانکە هەڵبژێردراوەکانی ڕووسیا لە سیستەمی پەیامەکانی سویفت. ژاپۆنیش ڕایگەیاندووە کە هەمان شت دەکات.

سویفت بووەتە بەشێکی گرنگی ژێرخانی دارایی جیهانی. زیاتر لە 11 هەزار دامەزراوەی ئەندامی جیهانی سویفت لە ساڵی 2021دا بە تێکڕا ڕۆژانە 42 ملیۆن پەیامیان لە ڕێگەی تۆڕەکەوە ناردووە، کە بە بەراورد بە ساڵی 2020.21 بە ڕێژەی 11.4% زیادیکردووە

سویفت کۆمپانیایەکی هاوبەشە کە لەلایەن خاوەن پشکەکانیەوە (هەندێک دامەزراوەی دارایی ئەندام) خاوەندارێتی دەکرێت و کۆنترۆڵ دەکرێت، نوێنەرایەتی نزیکەی ٣٥٠٠ کۆمپانیای لەو جۆرە دەکات لە سەرانسەری جیهان. سویفت لەلایەن بانکە ناوەندییەکانی G-10 سەرپەرشتی دەکرێت.

 

ئایا هەموو بانکەکان سویفتە بەکاردەهێنن؟

نەخێر، لە ڕاستیدا زۆرێک لە بانکە بچووکەکان لە ئەمریکا و زۆربەی یەکێتییە قەرزییەکان ئەندامی تۆڕی سویفت نین.

بانکەکان دەتوانن بەبێ سویفت پارە بگوازنەوە؟

بەڵێ، بەڵام ئەنجامدانی ئەمە پشت بە سیستەمی خاوتر و میراتی دەبەستێت بۆ پرۆسێسکردنی پارەکان (زۆرجار پشت بە بەشێک لە یەکلاکردنەوەی دەستی دەبەستێت). ئەمەش وا دەکات پارەدانی نێودەوڵەتی قورستر و خاوتر تێچووی زیاتر و نادیارتر بێت.

لە کۆتایدا سویفت پێگەی باڵادەستی خۆی لە پرۆسێسکردنی جیهانی پەیامە مامەڵەییەکان پاراستووە. لەم دواییانەدا هێرشی کردووەتە سەر بوارەکانی دیکە، وەک پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکانی ڕاپۆرتکردن وداتا بۆ زیرەکی بازرگانی، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئامادەیی بۆ مانەوە بە داهێنەرانە. لە ماوەی کورت تا ناوەڕاستدا، پێدەچێت سویفت ئامادەبێت بەردەوام بێت لە زاڵبوون بەسەر بازاڕدا.

ڕکابەری بەبێ مەترسی بکە بە 100,000 دۆلار لە کاشی مەجازی

تواناکانی بازرگانی خۆت بخەرە تاقیکردنەوە لەگەڵ ھاوشێوەکاری ستۆک بەخۆڕاییمان. کێبڕکێ لەگەڵ هەزاران بازرگانی ئینڤێستۆپیدیا بکە وڕێگەی خۆت بگۆڕە بۆ لوتکە! پێش ئەوەی دەست بکەیت بە مەترسیکردنی پارەی خۆت، بازرگانیەکان لە ژینگەیەکی مەجازیدا پێشکەش بکە. ستراتیژییەکانی بازرگانیکردن مەشق بکە بۆ ئەوەی کاتێک ئامادە دەبیت بۆ چوونە ناو بازاڕی ڕاستەقینە، ئەو پراکتیزەیەت هەبووە کە پێویستتە.

 

 

سەرچاوەکان:

https://www.swift.com/

reviewed by KHADIJA KHARTIT Fact checked by HANS DANIEL JASPERSON Updated July 07, 2022

https://www.investopedia.com/articles/personal-finance

 

 

قەیوان گروپ

 


مایۆرکا سیتی جوانییەک لە دڵی سروشتدا